Bogumili

[Jacob]

Bogumili (stariji oblik: bogomili) su bili pristalice hrišćanskog učenja koje se razvijalo od X do XV veka među Slovenima na Balkanu. Pravoslavna i katolička crkva su ih proglašavale jereticima, dok su oni sebe smatrali izvornim hrišćanima.

Bogumilstvo se iz Makedonije i Bugarske proširilo Evropom u dva glavna pravca: zapadnim preko današnje Srbije, Bosne, Dalmacije, Italije, Španije, Francuske, Belgije, Nemačke, Holandije i Engleske i severnim do Ukrajine i Rusije. Početkom 13. veka, hrišćanske zajednice Evrope, koje su obuhvatale pavlićane i bogumile na istoku i katare na zapadu, su bile povezane u mrežu koja se protezala od Crnog mora do Atlantskog okeana.

Iako su se pristalice ovog učenja nazivale hrišćanima (hristijani, krstjani), u nauci se obično koristi naziv bogumili. Teško je utvrditi je li naziv potekao od pretpostavljenog osnivača učenja, popa Bogumila, ili je on to ime uzeo nakon što je već postalo naziv pokreta. Etimologija imena bogumili se najčešće izvodi od slovenskih reči "Bogu mili" ili "Bogo miluj" (Bože pomiluj). Pojedini bugarski autori bogomilstvo povezuju sa učenjem o božjoj milosti. Neki strani autori smatraju da reč bogumili odgovara sirijskoj reči masalijani, što znači molitelji.

U grčkim izvorima se nazivaju kudugeri (neki smatraju za iskvareno kalugeri) ili fundagijagi (gr: funda - torba), u Srbiji torbeši (jer su vazda nosili torbu uza se) i babuni (po planini Babuni u Makedoniji), dok su u Dalmaciji i Italiji nazivani patareni (prema siromašnom predgrađu Milana, Pataria). Najčešći nazivi na zapadu su bili albižani (po gradu Albi) i katari (starogrčki: καθαροί - čisti, povezano sa katarza - pročišćenje). U Francuskoj se sreće i naziv Bougres (Bugari), a u Italiji Sclavini (Sloveni), što ukazuje na slovensko poreklo njihovih verovanja.

Srpska pravoslavna crkva ne podržava ime bogumili već ih naziva „bogumrski jeretici“ ili manihejci, smatrajući da po pravoslavnom učenju oni nisu mili Bogu.

Bogumilstvo se prvobitno pojavljuje među Slovenima centralnog Bakana. Religiozna osnova na kojoj nastaje bogomilstvo je izvorno hrišćanstvo, gde čoveku koji se obraća Bogu nisu potrebni posrednici, sveštenici, niti posebne verske zgrade.

Glavni problem sa rekonstrukcijom bogumilskog učenja je što skoro svi podaci dolaze od njihovih neprijatelja. Prva zasebna proučavanja bogomilstva započinju u XVIII veku, delima C. J.Wolf-a „Historia Bogomilorum“ (Wittenberg, 1712) i J. L. Oeder-a ,,Dissertatio inauguralis, prodromum historiae Bogomilorum criticae exhibens“ (Gottingae, 1734).

Bogumili izvore svoga učenja nalaze u Svetom pismu i apokrifnim spisima, u to vreme rasprostranjenim staroslovenskom jeziku. Svako je ohrabrivan da čita Sveto pismo, a ne samo sveštenstvo, pa su stoga vernici jedni druge učili čitanju i pisanju. Smatra se da je postotak pismenosti među njima bio izrazito visok.

Osnov bogumilske etike je poštovanje života. Bili su protiv ubijanja, ne samo ljudi već svega što diše i što se kreće – u ishrani su bili vegetarijanci, a u političkim pitanjima pacifisti. Običaj sušenja voća, kojim su se hranili preko zime, se u Bosni i zapadnoj Srbiji smatra ostatkom bogomilske kulture.[ Bogomilska etika odbacivala je svaku laž. Ova istinoljubivost se vremenom razvila u odbojnost prema trgovini „koja nužno zavodi na laž, prevaru i krivokletstvo“. Takođe izbegavaju javna zvanja i bavljenje politikom, „đavoljom rabotom“. Bave se uglavom zemljoradnjom, zanatima i umetnošću (poznati su kao dobri skulptori). Smatrali su da svako treba živeti od svojih ruku. Jednaka sramota im je bilo milostinju davati ili primati, tako da kod njih nije bilo prosjačenja. Takođe su prezirali svaki prisilan i suvišan rad, govoreći da se ne valja suviše truditi za zemaljske stvari.


Bogumili posmatraju svet kao večnu borbu dobra i zla, u kojoj je svaki čovek pozvan da učestvuje. Dobro, to je Bog i nepropadljivo u čoveku, duša. Zlo je ono propadljivo, materija, odnosno telo. Bog nije stvorio ono što će biti uništeno, a vidljive stvari biće uništene, radi toga nisu stvorene od Boga nego od Zloga. Oni razlikuju zlog boga (vidi: demijurg) Starog zaveta, koji odbacuju, od dobrog Boga jevanđelja, koje poštuju. Među njima je bilo strogih dualista, koji veruju da dobro i zlo („zъla sila“) jesu od iskona (dragovićka crkva) i umerenih dualista, koji u zlu vide otpadništvo od dobra (bugarska crkva). Budući da je materijalni svet zao, glavni životni zadatak je oslobođenje duše iz tamnice tela. Po ugledu na rane hrišćanske oštine, i muškarci i žene imaju jednake uslove za duhovni razvoj. U skladu sa rečima jevanđelja: „Budite vi, dakle, savršeni kao što je savršen Otac vaš nebeski“, pravi hrišćani i hrišćanke nastoje da se duhovno usavrše, odnosno da savladaju telesne strasti, asketizmom, postom i molitvom. Prema uspehu u tom nastojanju, među njima se razlikuju sovršitelji (ili savršeni; lat: Perfecti), koji dobro poznaju jevanđelje, i upražnjavaju post i podvižništvo, odrekavši se svojine, i verni (ili verujući, vernici; lat: Credentes), koji učestvuju u obredima, ne upražnjavajući strog asketizam. Sovršitelji su poštovani kao duhovne starešine i njihov broj nikad nije bio naročito velik. 1240. godine, kada se dualističko učenje raširilo po Evropi i kada je vernika bilo oko dva i po, a možda i preko tri miliona, Reinero Sacconi, inkvizitor, bivši pripadnik pokreta, procenjuje broj savršenih na oko četiri hiljade.


Sebe smatraju sledbenicima apostola, a Rimsku crkvu posprdno nazivaju crkvom idola. Odbacivali su i rimskog papu i carigradskog patrijarha, čije crkve ne priznaju domovima božjim, već ih zovu sinagogama Sotone. Nisu imali posebnih verskih građevina namenjenih bogosluženju, već su se zajednički molili u prirodi ili u svojim kućama
Cveće, krst i rašireni dlanovi. Tekija, Bratunac.

Učitelje biraju između sebe, i nemaju posebnih sveštenika. Uzajamno se ispovedaju, poput ranih hrišćana, kojima ispovest beše javna, radi pomirenja sa celom zajednicom. Ne prihvataju spise crkvenih otaca, u čijim učenjima vide novotariju i odstupanje od izvornog hrišćanstva. Odbacuju službu božju (liturgiju) i crkvene svete tajne, jer smatraju da ih nije predao Hrist, nego ih je uvela crkva. Poput ranijih vizantijskih ikonoboraca, klanjanje ikonama smatrahu idolopoklonstvom, a naročito ikonama vizantijskih careva. Poštovanje kostiju (moštiju) svetaca smatrahu sujeverjem. Krštenje su vršili samo nad zrelim muškarcima i ženama, i to ne vodom, beć duhovno, knjigom. Protive se krštavanju dece, koja ne uviđaju značaj toga čina. Krst smatraju spravom za mučenje, na kojoj je razapet najveći predstavnik dobra. Poriču vaskrsenje tela, smatrajući da samo duša može vaskrsnuti. Ne veruju u pretvaranje vina u krv Hristovu, niti hleba u Hristovo telo. Uglavnom, svode versku simbolizaciju u granice kritike zdravog razuma.
Dualističko učenje se često objašnjava kao izraz nezadovoljstva potlačenih, koji ne mogu razjasniti zašto svemogući i pravedni hrišćanski Bog jednima daje mnogo dobra i malo zla, a drugima mnogo zla i malo dobra (vidi: problem teodiceje).

Bogumilski hram u Travniku.Bosna

 

[Jacob]

Za razliku od zvaničnog hrišćanstva koje govori da je svaka vlast od Boga, bogumili su tvrdili da je sva vlast od Đavola, "kneza ovoga sveta". Prema njihovom učenju svi su ljudi braća. Odbacivali su crkvenu jerarhiju, vlast i nasilje, u ime "evanđeoskog ravenstva" (jednakosti). Nisu priznavali zakletvu (feud), na kojoj je počivao feudalni sistem. Odbijaju da plaćaju porez, da ratuju i da rabotaju (vidi: sistem rabota) za feudalnog gospodara. Propovedaju siromaštvo i istupaju protiv bogatstva i bogatih.

"Uče svoje da se ne pokoravaju vlastima, kore boljare, rugaju se starešinama, smatraju Bogu mrskim onog koji rabota za cara i robovima govore da ne služe za svoje gospodare."

– Prezviter Kozma

Glavna politička tendencija bogomilstva je bila otpor vizantijskoj državnoj i crkvenoj vlasti, što je pomoglo da se pokret brzo raširi među balkanskim Slovenima. Tome pogoduje otpor slovenskih plemena koja ne žele da izgube svoju samostalnost i padnu pod vlast nekog cara, kralja ili vlastelina kojem bi morali plaćati poreze.

“Bogumili predstavljaju kod nas kontinuum onih primitivnih prasnaga koje nisu htjele da se podrede organiziranom nasilju feudalnih baruna, ni rimskih, ni bizantinskih biskupa.”

– Miroslav Krleža

Do crkvenog raskola 1054. su bili protiv hegemonije saborne rimske crkve, a kasnije ne pristaju da se svrstaju ni uz istočnu ni iz zapadnu stranu, protiveći se i helenicaziciji i latinizaciji hrišćanstva. Prevode Bibliju na staroslovenski jezik i čuvaju slovenska narodna imena. Žestoko napadaju crkveno ustrojstvo, posebno sveštenstvo na čelu s episkopima (odnosno biskupima), kojima poriču svaku vlast nad vernicima. Za crkvenu organizaciju su tvrdili da nema ničeg zajedničkog sa istinskom hrišćanskom opštinom. Obzirom da zvaničnu crkvu ne priznaju kao organizaciju istinskih hrišćana, sledstveno tome ne priznaju ni rešenja vaseljenskih crkvenih sabora, koje je sazivao car. Zbog toga su više puta anatemisani od crkve:

„Da bude proklet onaj, koji ne prima sedam svetih pravoslavnih sabora naših otaca, što nose u sebi Boga i Svetog Duha, i ne poštuje dogme i pravila, no ih huli i izopačava".

Bogumilstvo je, tvrdi Stanoje Stanojević, imalo "komunističkih i anarhističkih primesa", jer su bili protiv porodice, Crkve i države.


Hrišćani i hrišćanke (krstjani i krstjanice) u ovom pokretu su bili potpuno ravnopravni. Žene su stekle visok stepen društvene emancipacije u bogumilstvu, što im je omogućilo da se opismene, da propovedaju na maternjem jeziku, da čitaju Sveto pismo i apokrife. U njihovim zajednicama, hižama, su živeli zajedno muškarci i žene. Žene nisu posmatrane kao stvorenja podređena muškarcu, jer su i one i oni bili duše uhvaćene u zemnom telu. Glavna težnja bogumila - napuštanje materijalnog sveta i povratak u duhovnu stvarnost – je stavljala muškarce i žene u isti položaj radikalnog poricanja zemaljske egzistencije. Žene su imale pravo da se zaređuju, da ispovedaju, da duhovno napreduju i da postanu savršene, što je posebno gnevilo pravoslavno i katoličko sveštenstvo. Prema nekim procenama, brojčani odnos između katarskih sovršitelja i sovršiteljki je bio tri prema jedan. Na zapadu su katarke prve započele sa osnivanjem dobrotvornih društava koje nalazimo u srednjevekovnim gradovima mnogo kasnije. Kao primer rane ženske emancipacije na Balkanu, treba pomenuti bogumilsku učiteljicu i predvodnicu Irinu iz Soluna, koja je živela u 14. veku.

"Nek ti ova ruka bude znak da se zamisliš nad svojim rukama". Radimlja, Hercegovina.

Stećak iz Dalmacije prikazuje muške i ženske kako se zajedno drže za ruke.

Cveće, krst i rašireni dlanovi. Tekija, Bratunac.

 

[Jacob]

„Jer, bogumilstvo nije ovde na Balkanu samo manihejska dualistička jeres, nego je ono i stalni bunt protiv Crkve i države, svojine i prava, sve ono, jednom reči, što je u balkanskim narodima anarhično i anarhoidno.“

– Vladeta Jerotić

 

[besmrtna]

Progon bogumila u Srbiji

Narod u srednjevekovnoj Srbiji masovno odbija da služi vojsku i da odlazi u vladareve ratne pohode. Stefan Nemanja zbog toga krivi bogumile i nakon učvršćenja vlasti kreće da se obračunava sa onima koji su se protivili njegovoj politici. Vlasti započinju ubijanje i progon bogumila koji se nisu branili. Progon bogumila je dobio obrise građanskog rata sa strahovitim, nečovečnim postupcima. Bogumili su spaljivani na lomači, stavljani na muke, kažnjavani najsurovijim kaznama, odsecani su im delovi tela, proterivani su iz države a kuće i imanja su im paljena i oduzimana.

Pored imanja paljene su i bogumilske knjige, što je posebna šteta jer bi one danas predstavljale najstarije spomenike raške i makedonske škole. Najstariji tragovi srpske pismenosti su završili na lomačama Stefana Nemanje. Ovakav surov progon bogumila i uništavanje njihovih knjiga i jeste razlog što se danas o njima toliko malo zna i što sva znanja dolaze upravo iz knjiga njihovih neprijatelja.

Iako je mnoštvo bogumila ubijeno i proterano, veliki broj njih i dalje ostaje da živi u Raškoj, prvenstveno onih koji nisu imali gde da odu. Za njih je godinama kasnije Dušanov zakonik predviđao žigosanje na licu i progon iz zemlje. Oni koji su ostali su bili primorani da se pritaje i skrivaju i tako će nadživeti i naredne vladare i srednjevekovnu srpsku državu.

http://sh.wikipedia.org/wiki/Bogumili




Bogumili u srednjovekovnoj Srbiji
From Wikipedia

Bogumili je naziv za hrišćane u srednjovekovnoj Srbiji, koje su pravoslavna crkva i nemanjićka država progonile kao jeretike, nazivajući ih babunima, po planini Babuni u Makedoniji.[1] Srednjevekovne srpske vlasti su ih kažnjavale telesnim kaznama, spaljivanjem na lomači, sečenjem jezika, žigosanjem po licu, progonom iz zemlje, oduzimanjem imanja, itd. NJihove knjige su na gomilama spaljivane.[2]

http://sh.wikipedia.org/wiki/Bogumili_u_srednjovekovnoj_Srbiji


bye

 

[eremita]

Ахаха....... ево за комуњаре ПРАВЕ НОВЕ ВЕРЕ - постаните богумили и супер...

 

[eremita]

Đorđe Ćapin

Mit o bogumilima

Tekst je objavljen u časopisu "Pogledi" br. 179., Kragujevac, septembar 1995., str. 24-25 i u časopisu "Vidoslov – Sabornik eparhije Zahumsko-hercegovačke i Primorske" br. 9., Trebinje 1996., str. 59-62.

Malo je problema u srpskoj istoriji koji su toliko istupili van okvira nauke, kao što je izmišljotina o tzv. “bogumilima” ili “patarenima” u srednjevjekovnoj Bosni i Humu. Gotovo je nevjerovatno da je od tako malo početnih elemenata izgrađen grandiozan sistem neistina i poluistina, koji je do skora bio oficijelna i nedodirljiva “naučna” istina, papagajski ponavljana od osnovne škole do univerziteta.



Naravno, kao i sve što je izgrađeno na lažima, i ta konstrukcija bi se brzo raspala, kao bivša Jugoslavija, da se iko usudio u prethodnom periodu da je podvrgne iole ozbiljnoj kritici. Malobrojni autori koji su to uspjeli (Petranović i Glušac) u zvaničnoj istoriografiji su zaobilaženi i prećutkivani kad god je to bilo moguće, a kad nije, onda su im lijepljene etikete tipa “nije školovan istoričar” “uzalud je pokušavao da dokaže” i sl., uvijek bez obzira na argumente, bez ozbiljne kritike ili pokušaja polemike. Pošto o ovoj temi šira javnost veoma malo zna, uglavnom samo iskrivljenu zvaničnu verziju iz školskih programa, pokušaćemo ukratko da je približimo i prepoznamo snage koje su mit stvorile i održavale do danas.


Početak priče ćemo lako vremenski i prostorno locirati u XIX vijek i austro-ugarsku balkansku politiku (odvajanje zapadnih srpskih zemalja od Srbije i Crne Gore i pokušaj stvaranja “bosanske” nacije). Mit o “bogumilima” je stvorila Austro-Ugarska, ona ga je održavala do svog raspada, a isti koncept i istu politiku, samo nešto primitivnije i agresivnije, sprovodi i bivša SFRJ u besmislenoj vještačkoj tvorevini zvanoj “SR Bosna i Hercegovina” (kada je po istom receptu izmišljena i “muslimanska” nacija).

Osnov priče je prilično jednostavan, a ogoljen, bez zaštite “autoriteta” iz nauke i politike, djeluje naivno: Srednjevjekovna bosanska država nije bila srpska ni pravoslavna. Većina stanovništva je ispovijedala jednu dualističku jeres – bogumilstvo, koja je bila i državna vjera. Kako je ta jeres imala izvjesnih dodirnih tačaka sa islamom, došlo je do kolektivnog prelaska bogumila u islam ubrzo po turskoj okupaciji. Zaključak – bosanski muslimani nisu bili pravoslavni Srbi, oni su jedini autohtoni, čuvari starih predturskih tradicija i jedini državotvorni elemenat u Bosni!


Međutim, ma koliko priča naivno djelovala (vremenom je nešto modifikovana), njeno stogodišnje ponavljanje dalo je nimalo naivne rezultate. Krajnji ishod svijesti izgrađene na njoj su današnji ostaci Alijine Bosne i krvavi građanski rat koji je odnio stotine hiljada ljudskih života.


“Bogumile” je u nauku na velika vrata uveo Franjo Rački 1869., nekritički uzimajući “zdravo za gotovo” krajnje sumnjive latinske izvore. Mada u momentima dolazi u protivrječje sa samim sobom, čak i u istom tekstu, i često daje naivna i neprihvatljiva tumačenja kad činjenice govore suprotno, njegova konstrukcija je prihvaćena, nadgrađivana, politički podržavana i silom vlasti održavana do danas.


Sam termin “bogumili” u Bosni nije poznat ni u izvorima ni u tradiciji. Ni najžešći branioci mita ne slažu se u osnovnim postavkama i manifestacijama te “vjere”. Uglavnom joj pripisuju izražen dualizam (dobro-zlo), odbacivanje Starog zavjeta, preziranje ikona i Časnoga Krsta, nepriznavanje Svete Trojice, nepoznavanje Svetih tajni, te nepostojanje hramova i organizovane jerarhije. Dokazati postojanje nečeg ovakvog u srpskoj srednjevjekovnoj pravoslavnoj Bosni, čija je gotovo čitava sačuvana materijalna i duhovna kultura pravoslavna, nije bilo nimalo lako. Tako je osnova bajke vremenom nešto modifikovana, da bi izgledala vjerovatnije, pa je u novije vrijeme važilo zvanično tumačenje (u duhu “bratstva-jedinstva” i nacionalne simetrije) da su u Bosni ravnopravno živjeli bogumili, rimokatolici i pravoslavni.


Prostor ne dozvoljava polemisanje sa svim postavkama mita o “bogumilima”, ali i najpovršniji uvid u osnovne teze čini ih neodbranjivim. Tzv. “bogumila” ili bilo koje značajnije i uticajnije jeretičke grupe u srednjevjekovnoj Bosni i Hercegovini jednostavno nikada nije bilo. Od prvih pomena u izvorima do pada pod Turke krajem XV vijeka (a i mnogo kasnije, dok islamizacija nije uzela jačeg maha), Bosna je bila čisto srpska i pravoslavna država. Bila je toliko izazivački pravoslavna na vratima Zapada, da je protiv nje vođeno više krstaških ratova, u kojima su daleki preci današnjih krvoloka, kao ugarske sluge, činili nad bosanskim Srbima iste onakve zločine kakve njihovi potomci čine danas. Primanje papskih legata, formalno priznavanje pape, dozvoljavanje širenja nekih zapadnih monaških redova i sl. bilo je samo diplomatsko taktiziranje, koje nije imalo nikakvog uticaja na unutrašnji vjerski život zemlje. To potvrđuju upravo latinski izvori, koji su prepuni najpogrdnijih kvalifikacija o stanovništvu i vladarima Bosne. Po njima, stanovnici Bosne su “jeretici”, “maniheji”, “patareni”, a njihova zemlja rasadnik svih mogućih zala i jeresi, kao uostalom i ostale pravoslavne zemlje. Za Rimokatoličku crkvu toga doba jeretik je svaki hrišćanin, dakle i pravoslavni, i prije svega pravoslavni, koji ne priznaje apsolutnu vlast pape, rimokatoličke dogme i latinski obred. (Do danas je taj stav znatno ublažen).



Sam termin “patareni”, “paterini”, kojim se najčešće označavaju stanovnici Bosne, označava one koji uče da Duh Sveti ishodi od Oca (ex Patre), dakle pravoslavne, za razliku od rimokatolika koji uče da ishodi od Oca i Sina (ex Patre Filioque). Vladari u svojim poveljama stanovnike svoje zemlje izričito nazivaju Srbima, a jezik srpskim (povelje bana Matije Ninoslava Dubrovniku). Većina povelja počinje znakom krsta i pominjanjem Svete Trojice. Znak krsta, koji izmišljeni “bogumili” navodno preziru, postoji na većini grobova pod stećcima. Nasuprot laži o “bogumilima” koji nisu imali vjerskih objekata, stoje ostaci mnoštva srednjevjekovnih crkava sa pravoslavnim oltarima okrenutim istoku, isto kao i u ostalim srpskim zemljama. Karakteristični nadgrobni spomenici “stećci” su a priori bez čvrstih dokaza proglašeni bogumilskim i dugo su bili jedan od stubova kojim je podupiran mit o “bogumilima”. Ogromna većina grobalja pod stećcima je orijentisana pravoslavno (istok-zapad, sa glavom na zapadu). Kartiranjem malobrojnih nekropola orijentisanih sjever-jug u rubnim područjima, jednom će se više saznati o katoličenju Srba i najranijim korijenima današnjih “Hrvata” u Bosni, Hercegovini i Primorju. Ogromna većina stećaka je smještena pored pravoslavnih crkava (uključujući ruševine i crkve koje su kasnije preoteli rimokatolici).

 

[eremita]

Stećci su karakteristika srpskog dinarskog prostora (Lika – Skadarsko jezero i Jadranska obala – Pakrac). Nema stećaka van srpskog etničkog prostora, niti stećaka unutar njega za koje se može dokazati da ne pripadaju Srbima. Zbog toga su i uništavani, naročito na Primorju. Sve vijesti o Bosni turskog perioda govore o pravoslavnim Srbima. Ne postoji nikakav dokaz (a takav događaj bi morao ostaviti traga) o masovnom prelaženju velikog broja ljudi u islam za kratko vrijeme. Iz turske Bosne u susjedne zemlje nije izbjegao nijedan jedini jeretik ni bogumil, već uvijek i jedino pravoslavni Srbi. Sve dokaze o pravovjernosti Srba srednjevjekovne Bosne teško je ukratko i nabrojiti. Nasuprot njima postoje samo izmišljotine i konstrukcije koje nije moguće ozbiljno uzeti u obzir, a nikad ne bi ni nastale, niti se održale do danas, da iza njih nije stajao politički interes rastakanja Srpstva i otimanja srpskih teritorija.

Iza svega na samom početku stoje interesi Austro-Ugarske u srpskim zemljama. Poslije okupacije Bosne i Hercegovine 1878. godine počinje organizovana akcija rasrbljavanja, potiskivanje srpskog elementa i pokušaj odvajanja srpskih zemalja zapadno od Drine od istočnog dijela Srpstva. Svemu je, pored političke, trebalo dati i “naučnu” osnovu, a tu je prošlost Bosne sa “bogumilima” trebala da odigra ključnu ulogu u dokazivanju bosanske “posebnosti”. U tom smislu je naročito plodan bio period uprave austro-ugarskog guvernera Benjamina Kalaja (1882 – 1903).


Pogodan materijal za sprovođenje svojih namjera Austrija je našla u bosanskim muslimanima, kojima se pokušava usaditi novokomponovana predturska “bosanska” tradicija i državna svijest. Time su se pokušale, s jedne strane, potisnuti žive srpske tradicije, a sa druge, turska državna ideja, kojoj su jedino bili odani i koja ih je, u krajnjem, i stvorila. Tu politiku prihvata dio muslimanskog plemstva. Naročito se istakao Mehmed-beg Kapetanović sa svojom brošurom “Šta misle muhamedanci u Bosni” (1886). Tu je prvi put od strane jednog muslimana javno izrečena tvrdnja o porijeklu bosanskih muslimana od tzv. “bogumila”. Štafetu preuzima režimski list “Bošnjak” koji tezu dalje razrađuje i uči muslimane “bosanskoj” tradiciji i latinici, koja im je do tada bila potpuno nepoznata. Svim silama se radi na afirmaciji “bosanske” nacije i “bosanskog” jezika. “Bosanski jezik” dobija 1890. i svoju gramatiku. Nasilno se kroz udžbenike falsifikuje sve što je srpsko, od istorije do narodne tradicije. Na štetu ćirilice (koja je uz ograničenu upotrebu turskog jezika i arapskog pisma bila pismo svih stanovnika Bosne i Hercegovine bez obzira na konfesionalnu pripadnost), forsira se latinica. Kroatizovani Njemac iz Bjelovara Kosta Herman (Hormann), savjetnik Zemaljske vlade i jedna od ključnih figura u osnivanju i radu Zemaljskog muzeja, objavljuje 1888. god. narodne pjesme muslimana, latinicom, što je izazvalo čuđenje i protest čitave pismene Evrope.


Osnivanjem Zemaljskog muzeja u Sarajevu 1888. god. sistematski započinje rad na “naučnom” utemeljenju “posebnosti” Bosne i Hercegovine. Muzej od samog osnivanja radi po uputstvima i pod direktnim nadzorom Zemaljske vlade i Kalaja lično. Pored značajnih naučnih rezultata na gotovo svim poljima, koji se ne mogu osporiti, rad stručnjaka Muzeja je posebno usmjeren na istraživanje (i konstruisanje) istorijskih osnova posebnosti Bosne i Hercegovine, sa naglaskom, naravno, na “bogumile” i stećke. Primjera tendencioznog prikazivanja prošlosti ima bezbroj, od nekritičkih tumačenja do otvorenih falsifikata. Ćiro Truhelka od lokalne varijante srpske ćirilice (bosančice) izmišlja posebno pismo, navodno potpuno nezavisno od ćirilice. I mada je laž suviše očigledna da bi mogla da se održi u tom obliku, termin je ušao u upotrebu, pa zainteresovani čitalac u Enciklopediji likovnih umjetnosti, tom I, Zagreb 1959, str. 442. u odrednici “bosančica” može pročitati da je to “bosanica, bosanska bukvica, hrvatska ćirilica, zvana i žensko pismo”, dakle sve, samo ne ono što stvarno jeste – srpska ćirilica. Zemaljski muzej preživljava Austro-Ugarsku i nastavlja rad u dvije Jugoslavije (sa kratkim ratnim periodom u tzv. NDH, kada je postao “hrvatski”). Rezultati rada generacija stručnjaka su impresivni, ali “bogumilska” teza opstaje do danas. Iako su objektivni naučnici rušili jednu po jednu postavku mita, teorija je evoluirala samo do već navedenog “bratsko-jedinstvenog” simetričnog stava (ravnopravni bogumili, rimokatolici i pravoslavni u sreći, ljubavi i veselju žive u jeretičkoj Bosni). Cjelinom problema niko se nije pozabavio, a nije ni smio, jer bi se time dovele u pitanje osnovne postavke komunističke vlasti u Bosni i Hercegovini.


Šira javnost je donekle upoznata sa čitavom prevarom tek poslije raspada SFRJ, ponovnim štampanjem knjige dr Vasa Glušca “Istina o bogomilima” (prvo izdanje Beograd 1941., dovršeno 1945.) u izdanju Književnih novina iz Beograda 1992. Briljantni pogovor Đorđa J. Janića daje ubjedljive odgovore na pitanje ko i zašto još uvijek insistira na mitu o “bogumilima”


Na “Savjetovanju o muzejskoj djelatnosti, arhivima i zaštiti baštine u Republici Srpskoj i Republici Srpskoj Krajini”, održanom u Bijeljini u maju ove godine, dr Miodrag Petrović je održao zapaženo predavanje pod naslovom “O krstjanima u Bosni”. Predavanje je argumentovana i bespoštedna kritika važećih “bogumilskih” teza, a naročito radova akademika Sime Ćirkovića, koji je posljednji ubijeđeni branilac austro-ugarskog pogleda na Bosnu i problem “bogumilstva”.
Srpska nauka polako, ali sigurno, stavlja tačku na još jednu antisrpsku i antipravoslavnu laž. Čišćenje školskih programa od ovog i svih drugih okupacionih taloga ići će teže i trajaće duže, ali to više zavisi od vlasti nego od nauke.

U Herceg-Novom, 07. 08. 1995​

 

[Jacob]

Ахаха....... ево за комуњаре ПРАВЕ НОВЕ ВЕРЕ - постаните богумили и супер...

Mito,mito.

Bogumili su bili pravo Slovensko Hriscanstvo,jer su Sloveni do tada birali svoje vodje,ali su kao takvi smetali tek nastaloj vlasteli po ugledu na Vizantiju,pa ih je Nemanja sklonio.

 

[eremita]

Mito,mito.

Bogumili su bili pravo Slovensko Hriscanstvo,jer su Sloveni do tada birali svoje vodje,ali su kao takvi smetali tek nastaloj vlasteli po ugledu na Vizantiju,pa ih je Nemanja sklonio.

Ово ти је само још једна у мноштву твојих АНТИПРАВОСЛАВНИХ ТЕМА... уопште ме не чудиш, друже Јакобе... али постаје сморно јер тврдиш нешто БЕЗ ИКАКВИХ НАУЧНИХ ДОКАЗА... додуше ниси једини... али је баш досадно...

ДаклеМ, ДАЈ НАУЧНЕ ДОКАЗЕ НА СУНЦЕ или шат ап!

Колико смешно и безочно покушаваш да ОБЛАТИШ ПРАВОСЛАВНО ХРИШЋАНСТВО то је већ за причу - или можда за доктора. Постовао си фотографије СТЕЋАКА а на сваком стећку је КРСТ ... а наводни богумили су презирали крст... како те није срамота ..

 

[Jacob]

Ово ти је само још једна у мноштву твојих АНТИПРАВОСЛАВНИХ ТЕМА... уопште ме не чудиш, друже Јакобе... али постаје сморно јер тврдиш нешто БЕЗ ИКАКВИХ НАУЧНИХ ДОКАЗА... додуше ниси једини... али је баш досадно...

ДаклеМ, ДАЈ НАУЧНЕ ДОКАЗЕ НА СУНЦЕ или шат ап!

Zar stvarno mislis da je Nemanja bio neki veliki vernik zato sto je spaljivo bogumile?

Ne - on je to radio zbog svetovne vlasti,iz istog razloga je i presao u pravoslavlje,da bi bio blizi Carigradu.

„Sveti gospodin naš ... istrebi uspomenu zloslavnih jeretika po otačastvu svome, i zasadi svako dobroverje, te su svi slavili Svetu Trojicu: Oca i Sina i Svetoga Duha“

– Domentijan, Žitije svetog Simeona

U ovim pogromima stradale su i bogumilske knjige, koje bi danas bile od neprocenjive vrednosti, obzirom da bi predstavljale najstarije spomenike raške i makedonske škole. Surov progon bogumila i uništavanje njihovih knjiga i jeste razlog što se o njima malo zna, a skoro sva znanja dolaze od njihovih neprijatelja. „Knjige njegove nečastive spali, i izagna ga, zapretiv da se nikako ne ispoveda niti pominje trikleto ime. I sasvim iskoreni tu prokletu veru, da se i ne pominje nikako u državi njegovoj, nego da se slavi jednobitna i nerazdeljiva i životvorna Trojica: Otac i Sin i sveti Duh, svagda i sad i uvek na veke vekova. Amin.“

Smesan si - za tebe su naucni dokazi samo oni koji tebi odgovaraju

Opovrgni progon Bogumila od strane SPC ako mozes

Nemanja i vlastela su hteli da budu vlastela jelte kao grcka vlastela dok je narod hteo da odrzi stare obicaje i uredjenje.

Inace poslednji staroslovenski hram srusio je tek Stefan Dusan

 

[Jacob]

"Stefan Nemanja 1172. preduzima neuspešan vojni pohod protiv Vizantije, prilikom kojeg je odveden u Carigrad, kao zarobljenik cara Manojla I Komnina. Po povratku iz vizantijskog zatočeništva, obavezavši se caru Manojlu da će mu do kraja života ostati veran vazal, Stefan Nemanja započinje svoju drugu vladavinu velikog župana (1172-1196). Nakon povratka iz zatočeništva, Nemanja uređuje rašku državu po ugledu na Vizantijsko carstvo, a jedan od prvih poteza mu je obračunavanje sa bogumilima koji nisu prihvatali vizantijsku vlast i crkvenu hijerarhiju."

Vladimir Ćorović, Istorija srpskog naroda.

 

[eremita]

Zar stvarno mislis da je Nemanja bio neki veliki vernik zato sto je spaljivo bogumile?

Ne - on je to radio zbog svetovne vlasti,iz istog razloga je i presao u pravoslavlje,da bi bio blizi Carigradu.

Smesan si - za tebe su naucni dokazi samo oni koji tebi odgovaraju

Opovrgni progon Bogumila od strane SPC ako mozes

Nemanja i vlastela su hteli da budu vlastela jelte kao grcka vlastela dok je narod hteo da odrzi stare obicaje i uredjenje.

Inace poslednji staroslovenski hram srusio je tek Stefan Dusan

Стефан Немања

Стефан Немања - Св.Симеон мироточиви

Растко Немањић-Свети Сава и Стефан Немања-Св.Симеон мироточиви

Онај кога пљујеш је СВЕТИ СИМЕОН МИРОТОЧИВИ - нека ти Бог опрости...


Немам ја шта да оповргавам политикантске глупости - НЕГО ИХ ТИ ДОКАЖИ!
Научни докази су - научни докази, изволи ИЗЛОЖИ ИХ и мани се прича на нивоу бајки. Бар сте ви еволуционисти склони НАУЧНИМ ДОКАЗИМА, зато давај ???!
Ја сам испред изложио веома озбиљан текст о богумилима.

п.с. Да је било могуће и да је било тако лако УНИШТИТИ ПРАВОСЛАВЉЕ - одавно би то учинили твоји учитељи.

 

[gost 133940]

...
Početak priče ćemo lako vremenski i prostorno locirati u XIX vijek i austro-ugarsku balkansku politiku (odvajanje zapadnih srpskih zemalja od Srbije i Crne Gore i pokušaj stvaranja “bosanske” nacije). Mit o “bogumilima” je stvorila Austro-Ugarska, ona ga je održavala do svog raspada, a isti koncept i istu politiku, samo nešto primitivnije i agresivnije, sprovodi i bivša SFRJ u besmislenoj vještačkoj tvorevini zvanoj “SR Bosna i Hercegovina” (kada je po istom receptu izmišljena i “muslimanska” nacija).
...

Khm...


O REČI BABUNSKOJ Ko reče babunsku reč, ako bude vlastelin da plati 100 perpera, ako li ne bude vlastelin da plati 12 perpera i da se bije štapovima.

(85. član Dušanovog zakonika)

Dakle, smrdljivi austrougarski špijun Stefan Dušan, car Srba i Grka, prvi je počeo da širi ovu presnu laž u bogumilima ne bi li rasturio sredjovekovnu Srbiju i dokazao samosvojnost Bosne.
Ne bih se čudio i da je zaopucao da farba Studenicu u crveno.
Bandit jedan crveni austrougarsko-jugosloveno-komunistički.

 

[eremita]

Khm...


O REČI BABUNSKOJ Ko reče babunsku reč, ako bude vlastelin da plati 100 perpera, ako li ne bude vlastelin da plati 12 perpera i da se bije štapovima.

(85. član Dušanovog zakonika)

Dakle, smrdljivi austrougarski špijun Stefan Dušan, car Srba i Grka, prvi je počeo da širi ovu presnu laž u bogumilima ne bi li rasturio sredjovekovnu Srbiju i dokazao samosvojnost Bosne.
Ne bih se čudio i da je zaopucao da farba Studenicu u crveno.
Bandit jedan crveni austrougarsko-jugosloveno-komunistički.

Шта је било??? Пук'о Јакоб - па сада и ти хоћеш, а???

Нажалост, имам нека неодложна посла.........

 

[gost 133940]

Шта је било??? Пук'о Јакоб - па сада и ти хоћеш, а???

Нажалост, имам нека неодложна посла.........

Puko Jakob?!
Mora da su za to krivi Austrougari. Ili neškolovani istoričari...

A kakva posla ti to imaš? Da farbaš Studenicu? Vidim da si se nameračio i na Sv. Savu.

 

[gost 133940]

...
Постовао си фотографије СТЕЋАКА а на сваком стећку је КРСТ ... а наводни богумили су презирали крст... како те није срамота ..

Zapravo, krst se vidi samo na jednom od četiri stećka...

 

[gost 159591]

Kad god procitam ili cujem rec Bogumil setim se Muhameda Filipovica, sigurno zbog toga sto im je on jedan od direktnih potomaka.

 

[Jacob]

Шта је било??? Пук'о Јакоб - па сада и ти хоћеш, а???

Нажалост, имам нека неодложна посла.........

Mito naucni dokazi su knjige - dobio si citate,sta oces vise?

Da kloniram Nemanju da ti licno kaze da je prvobitno bio katolik i da je lovio "babune" kako su ih zvali po Srbiji i njima lozio vatrice?


To su mito istorijske cinjenice a ne pljuvanje kako ti to zoves - ako ne mozes da svaris istorijske cinjenice onda begaj u manastir,Studenicu,cuo sam da je prefarbali

 

[gost 133940]

Kad god procitam ili cujem rec Bogumil setim se Muhameda Filipovica, sigurno zbog toga sto im je on jedan od direktnih potomaka.

Da. Čudne su te asocijacije. Ja kad čujem "Srbi iz Bosne" odmah se setim Mehmed-paše Sokolovića.

A kad mi pomenu knjaza Miloša, odmah se setim svinjske daće. (Verovatno zbog mineralne vode )

 

[Jacob]

Немам ја шта да оповргавам политикантске глупости - НЕГО ИХ ТИ ДОКАЖИ!
Научни докази су - научни докази, изволи ИЗЛОЖИ ИХ и мани се прича на нивоу бајки. Бар сте ви еволуционисти склони НАУЧНИМ ДОКАЗИМА, зато давај ???!
Ја сам испред изложио веома озбиљан текст о богумилима.

To sto si ti izlozio je misljenje arheologa koga ni kolege ne postuju previse,taj text od Capina sam procitao odavno,i u rangu je tvrdnji one zamlate Deretica

I srednji vek u dnevnoj igri?
Moje političke izjave su moja privatna stvar i nemaju veze i uticaja na moj rad u Muzeju i Galeriji - tvrdi "prozvani" Đorđe Ćapin

HERCEG NOVI - Tek što se slegla prašina letošnje arheološke afere na Malim Rosama pored Herceg Novog, kada su se sukobile struka i politika, a jedan od njenih glavnih aktera u žiži je novog sukoba.

Povod je incident na nedavnoj osnivačkoj skupštini Društva arheologa Crne Gore u Baru, koju je demonstrativno napustio direktor hercegnovskog Zavičajnog muzeja i Galerije, arheolog Đorđe Ćapin. sNakon skoro desetogodišnje neaktivnosti, prošle nedelje u Baru su se sastali crnogorski arheolozi da bi preregistrovali Društvo arheologa (osnovano 1974. godine). Jedan, kako se očekivalo, protokolarni skup, počeo je incidentom.

Predlogu da se direktor hercegnovskog Muzeja i galerije, arheolog Đorđe Ćapin izabere za člana Suda časti usprotivio se magistar arheologije u penziji Ilija Pušić.
- Pušić je to uradio iz samo njemu znanih razloga - tvrdi Ćapin. Napao me je da iza mene stoji lokalna vlast. Pa, to je normalno. I iza njega je, kada je bio direktor ove ustanove, takođe stajala vlast.

Na opasku da mu je struka već zamerila zbog sukoba sa kolegama, što ga na neki način diskredituje za ovaj sud, Ćapin kaže:
- Mislite na onaj cirkus na Malim Rosama. Ja sam arheološku kampanju, koja je pokušana da se ispolitizuje, samo vratio u zakonske okvire.

Arheolog Mihailo Milinković sa Beogradskog univerziteta letos je optužio Ćapina da je ispolitizovao iskopavanja na Malim Rosama, koje je Milinković vodio, i da su radovi okončani, jer nalazi nisu odgovarali očekivanjima direktora hercegnovskog muzeja.

Da podsetimo: na Malim Rosama na poluostrvu Luštica u Bokokotorskom zalivu pronađeni su srednjovekovni grobovi kojih ima jako malo u Crnoj Gori, ali i na celoj istočnoj obali. Slični su evidentirani još samo u Istri i u severnoj Albaniji. Pronađeni su i ostaci crkve oko čije su se starosti i značaja, između ostalog, i sporili Ćapin i Milinković.

- Uvek sam se rukovodio isključivo strukom i nikada nisam trpeo pritiske u interesu dnevne politike ili stranačkih interesa - kategoričan je Ćapin. - Od kada sam direktor JU Muzeja i Galerije, politika je izbačena iz ove ustanove. Moje političke izjave su moja privatna stvar i nemaju veze i uticaja na moj rad u Muzeju i Galeriji - tvrdi Ćapin koji je član SNP, partije koja u Herceg Novom na vlasti.

- Reagovao sam na skupu u Baru, baš zato što je politika počela da se meša u rad arheologa i u želji da struku sačuvamo od dnevno političkih uticaja - bilo je sve što je hteo da kaže drugi akter ovog slučaja, mr Ilija Pušić.

- Mislim da smo struku sačuvali od uticaja politike. Mali je broj ostrašćenih arheologa, iako političari pokušavaju da rezultate nekih pre svega delikatnih istraživanja iskoriste u ideološke svrhe - misli predsednik Društva arheologa Crne Gore, Milan Pravilović. - Kopaćemo ostatke i džamije i srpske i katoličke crkve, svejedno, sledeći isključivo naučnu metodologiju, interpretiraćemo nalaze. I to je sve.

 

[gost 4554]

Bogumilski hram u Travniku.Bosna

Ovo što si prikazao je muslimansko turbe u sred Travnika....
Učenje Franja Račkog je uzdrmano najnovijim proučavanjima Vatikanske arhive u kojima stoji, parafraziram: "I jeretici, potpomognute šizmaticima, ustadoše protivu istinite Crkve...."
Franjo Rački je naglasio, zapravo da su u to vrijeme te dvije Crkve bile odvojene, što je zapravo osnovna razlika između organizacije pravoslavnih autokefalnih Crkava i centralističke kaatoličke Crkve..
Po katoličkoj terminologiji bogumili su predstavljali JERETIKE, dok je za pravoslavne kršćane korišćen termin-ŠIZMATICI...
Da li je moguće, da u vrijeme i nakon istrebljenja bogomila u Srbiji, ti isti bogomili ili njihovi slijedbenici ili potomci uđu u neku vrstu koalicije sa pravoslavcima, protivu Rimokatoličke Crkve? NIJE!
Isto tako u povelji kralja Tvrtka, izdatu Dubrovčanima, stoji da je trgovačka povlastica izdata na dan Usekovanja glave Sv. Jovana Krstitelja. Sve svetitelje su bogumili smatrali prokletim....Pa da li bi kralj jedne bogumilske države, sa episkopom Mileševskim (ne sećaam se imena) i starcem (tzv. vjerska titula bogomila) Radinom, kao supotpisivačima (SUPROSTAVLJENI, A ZAJEDNO) slavio nekog prokletnika i to isto naglašavao u povelji katoličkoj državi?????
Ne, Cijela Crkva Bosanska je zapravo bila pravoslavna, i autokefalna, kao i u susednoj Srbiji, pa su im zato Srbijanci uskakali u pomoć pri latinskim intervencijama...
Ali, usled velike daljine od Grčke, grčki nazivi su zamijenjeni narodnim..
U Bosanskoj Crkvi su samo grčki nazivi episkop, sveštenik mijenjani sa slovenskim, djed i starac...I Sada se u južnoj Srbiji za vladiku često u selima koristi termin deda...
U srednjovekovnoj Bosni su postojale samo dve vjere: većinska pravoslavna, autokefalna Crkva (sa većinom u Istočnoj Bosni i Hercegovini) i rimokatolička Crkva (Centralna Bosna, otprilike područje današnje Federacije BiH..)...
Kako onda, 70 godina po padu Bosne, a prije početka masovne islamizacije, Turski defteri u popisima izričito navode da je stanovništvo Bosne pravoslavno i katoličko, izuzev malobrojne turske postaje u većim gradovima: Sokolu, Jajcu i osnovnom Sarajevu (Vrhbosna..)... Da li su se oni dobrovoljno pokatoličili ili popravoslavili dolaskom Turaka? NISU...Ostali su ono što su i bili pravoslavni, ali sada, kao i pravoslavci u Srbiji pod crkvenom vlašću Carigradskog Patrijarha...

 

[Jacob]

Ovo što si prikazao je muslimansko turbe u sred Travnika....
.

I Aja Sofija je bila Hriscanska crkva neka,A Panteon u Rimu paganski hram - vremena se menjaju

 

[gost 4554]

I Aja Sofija je bila Hriscanska crkva neka,A Panteon u Rimu paganski hram - vremena se menjaju

Ono je grob nekog šejha iz obližnje tekije.....Zaboravljaš da sam iz Bosne...

 

[Jacob]

Ono je grob nekog šejha iz obližnje tekije.....Zaboravljaš da sam iz Bosne...

sta je sad nije vazno,vazno sta je bio nekad za ovu pricu

Panteon je sad groblje nekih kraljeva Talijanskih,zaboravljas da sam isao u skolu

 

[gost 4554]

sta je sad nije vazno,vazno sta je bio nekad za ovu pricu

Panteon je sad groblje nekih kraljeva Talijanskih,zaboravljas da sam isao u skolu

Čoveče, kako muslimanski grob može biti bogumilski spomenik.... Da si stavio sliku džamije i rekao ovo je nekada bilo to i to, ali tekijski grob....
Travnik poznajem ko svoj džep, zato ne lupetaj...