Beli Anđeo se 400 godina skrivao ispod druge freske

[Nina]

Manastir Mileševa je dom nadaleko poznate freske Beli Anđeo, na kojoj je prikazan arhangel Gavrilo.

Smešten na reci Mileševici u Prijepolju, beo kao pahulja u decembarskoj noći, manastir Mileševa predstavlja jedno od najznačajnijih dela arhitekture
u srednjovekovnoj Srbiji. Ova zadužbina kralja Stefana Vladislava je izgrađena tokom prve polovine 13. veka u raškom stilu.

Interesantno je da je - pored toga što je sahranjen - ktitor i kralj Stefan Vladislav, u jednom trenutku dozidao spoljašnju pripratu i u nju položio kosti svog strica Svetog Save. On je ovde počivao sve do 1594. godine, kada su Turci rešili da ih odnesu na Vračar i tamo spale. Međutim, detalj ili činjenica po kom se ovaj manastir ističe
najviše jeste jedna od njegovih fresaka, po imenu "Beli anđeo".

Rad nepoznatog autora pripada delu kompozicije "Mirosnice na Hristovom grobu" u crkvi Vaznesenja Hristovog. Pored toga što je jedna od najpoznatijih u Srbiji,
ona se svrstava i u red najvećih ostvarenja evropskog slikarstva poznog srednjeg veka - sa arhangelom Gavrilom raširenih krila, dok sedi obučen u belom hitonu na velikom kamenu i ženama prstom pokazuje ka Hristovom grobu tj. mestu vaskrsnuća.

Kako je ovde predstavljen kao glasnik Hristovog vaskresnja u koje veruju hrišćanski vernici, freska je postala sinonim za nadu, spasenje i čuda uopšte.
Ono što je takođe neobično, a vezano za ovu fresku jeste da je Beli anđeo naslikan tako da posetioce iz bilo kog ugla gleda direktno u oči.

Malo poznata činjenica je i da je ona od 16. pa sve do 20. veka bila skrivena od očiju, tako što je preko nje naslikana druga freska. Beli anđeo je svoje lice pokazao prilikom restauracije manastira i od tada ne prestaje da intrigira javnost svojim skladom koji asocira na mir i razumevanje. S tim u vezi je 1963. godine postao deo
kadrova koji je obeležio prvi satelitski prenos signala Telstar između Evrope i Amerike.

Ali i da je engleski arheolog i novinar ser Artur Evans krajem 19. veka tvrdio kako ništa što su renesansni majstori stvorili ne može da se poredi sa lepotom Belog Anđela iz Mileševe. Dok je francuska istoričarka Tanja Velmans, vek kasnije, tvrdila da je renesansna umetnost počela da se razvija u Mileševi.
link

 

[Kerkyra]

Dok je francuska istoričarka Tanja Velmans, vek kasnije, tvrdila da je renesansna umetnost počela da se razvija u Mileševi.

Dobro da je neko to primetio, pa i priznao.

 

[RIA77]

Ренесанса пре ренесансе је Студеница, 1209.

 

[4thman]

Ренесанса пре ренесансе је Студеница, 1209.

nije...

 

[johnny hohohond]

jao što je lepo

 

[Antigon@]

jao što je lepo

Nema potrebe za cinizmom.
Portret anđela dočarava bespolno biće.
Anđeli nemaju pol, a majstor slikar je uspeo da ga takvim prikaže.
Zagledaj se u portret, pa reci da li je to lice žene ili mladića.

 

[anajade]

Nema potrebe za cinizmom.
Portret anđela dočarava bespolno biće.
Anđeli nemaju pol, a majstor slikar je uspeo da ga takvim prikaže.
Zagledaj se u portret, pa reci da li je to lice žene ili mladića.

A sto se zove gavrilo a ne gavrila

 

[Antigon@]

A sto se zove gavrilo a ne gavrila

Etimologija imena Gav' riel znači "Bog je jak" a vremenom se naziv transformisao u imenicu muškog roda.

Slikarstvo srednjeg veka, a posebno ranohrišćansko slikarstvo je nastojalo da ilustrovanjem svetih spisa nešto iz domena apstraktnog svede na nivo vidljivog i prijemčivog tadašnjem prosečnom čoveku. Budući da nije bilo previše pismenog sveta, vizantijskom čoveku, koji je tek izašao iz paganstva, trebalo je približiti novu veru. Slikanje ikona na likom Hrista, Bogorodice i svetaca poznato je još od 2. veka, a prvim ikonopiscem se smatra jevanđelist Luka. Do 4. veka zidovi crkava su već posedovali freske, ali je usledila zabrana zidnog slikarsta jer je bilo nedopustovo slikanje onoga što je ljudskom umu nepojmljivo.

Ikonoborstvo je počekom 7. veka dovelo do uništavanja ikona u crkvama jer su one za neke od velikodostojnika predstavljale povratak paganstvu. Pošto je to malo šira priča, ne bih dalje o njoj, već o samom prikazu anđela u slikarstvu.

Bestelesno biće, anđeo, u starozavetnim, hrišćanskim i muslimanskim spisima opisuje se kao glasnik, božji poslanik. Navodi se da je njegov izgled podložan transformaciji i ljudskom umu bi bio strašan kad bi se pojavio u nekom od svojih obilka. Stoga, anđeli u obraćanju čoveku na sebe poprimaju blage forme i imaju bele haljine . Najčešće se opisuju kao krilata bića i bespolni su.

S obzirom da je više puta u verskim spisima naglašavana njihova bespolnost, slikari su nastojali da im na portretima daju fizionomiju adekvatnu takvoj prirodi. Andrej Rubljov ih na svojim ikonama prikazuje sa ženskom fizionomijom. Naime, blagost i nežnost koju poseduju anđeli više odgovara ženskoj fizionomiji lica.

Postoje i freske anđela ratnika i u tom slučaju fizionomije su muške, likovi nose plamene mačeve, imaju na sebi uniforme vojnika slikarevog doba.

U periodu renesanse, a posebno u baroku, anđeli se prikazuju kao deca ili kao Kupidoni što znači da je na umetnikovoj volji kako će anđela prikazati.
A to da se Gavril može posmatrati i kao Gavrila u opredmećenom svetu, može se videti u filmu "Konstantin" gde glumica Tilda Svinton tumači lik Gavrila kao na slici ispod. Sad, ako se to ne uklapa u našu predstavu anđela kao mušakca, nije do anđela. Do mašte je.