VASPITNA ULOGA PISCA - Saša Milivojev

Saša Milivojev je jako perspektivan! Zna on dobro da pisci u Srbiji ne žive od pisanja, već od brige za narod, i to brige kroz već ustaljene stereotipe i fatamorgane koji tako lako klize u srpske neoprane uši. Zato se on ni ne trudi da nešto sazna, pa da o tome piše. Koga briga istina?! Pa čak i ako ne postane pisac, postaće sasvim uspešan lisac. U čemu je razlika? Pa uvek će se pronaći dobronamerno nepismeni čitaoci koji vole takvo štivo...

Daliborka Stojšić (prof. književnosti, Istaknuti estradni umetnik, Ex Miss, ex Yugoslavije):

"Kada sam prvi put videla sliku Saše Milivojeva u novinama, moje usne su spontano promrmljale: Tađu! Bila je to reakcija na njegovu anđeosku lepotu, onu istu koja me je opčinila dok sam, jednom davno, čitala "Smrt u Veneciji", pripremajući se za pisanje seminarskog rada: „Novele Tomasa Mana“, na odseku Svetske književnosti Filološkog fakulteta u Beogradu.

Ta helensko-apolonovska lepota mladog Poljaka, koju sam prepoznala na njegovom licu, obično nije svesna sebe. Ona pripada soju koji Tomas Man bolno voli, onim „plavookim i običnim, kojima duh nije potreban“. Pripada takođe Šilerovom principu Naivnog za razliku od Sentimentalnog, koje se odvaja od života, razmišlja, piše pesme i pada pri plesu. U hodu se prebacujem na „Tonia Kregera“, novelu u kojoj Tomas Man najslikovitije govori o svojoj poetici tj. odnosu prema umetnosti. Tađu Saše Milivojeva se pretapa u lik Hansa Hansena, opet jednog od onih plavookih, koji duboko zagnjureni u život, uživaju u svakom trenutku, omiljeni, uklopljeni, kao deo celine. Onda sam pročitala intervju, par kolumni i nekoliko pesama ovog mladog čoveka, skoro još dečaka i shvatila da sam konačno našla odgovor na pitanje koje je ostalo da lebdi na kraju mog seminarskog rada: Šta bi se desilo da je Hans Hansen ispunio želju Tonia Kregera i pročitao "Don Karlosa"? Sada znam. Postao bi Saša Milivojev. Taj lepi, mladi, talentovani pesnik je, zapravo, inkarnacija najveće Kregerove žudnje. On je Hans Hansen koji je pročitao "Don Karlosa".

Obrazovan, ambiciozan, vredan, pun ideja, hrabar i rečit u kolumnama, ranjiv i zastrašujuće usamljen u svom lavirintu iz koga će ga, poput Arijadninog konca, izvući jedan mali svitac, nosilac božanske svetlosti. Kad taj svitac odleti i zavlada tama, ostaće iskre na pesnikovim rukama, poput zvezdane prašine ili nebeske vatre, dajući moć tim rukama da isceljuju rane ovog sveta, pišući poeziju i prenoseći lekovitu energiju Univerzuma na one koji je budu čitali. Naivno i Sentimentalno se u ovom "Divu Dečaku“, kako ga je nazvao poznati skulptor i pesnik Boris Staparac, savršeno sjedinilo kao jin i jang, vatra i voda, svetlost i tama. Iza anđeoskog lika plavookog Tađua krije se beskompromisni, hrabri i rečiti pisac kolumni i romana o Žutoj kući: "Padam sa kišom, zove me smelost da ljudima kažem NE", kao i nežni, ranjivi pesnik koji ne haje za komercijalu, već, noseći svog svica na dlanovima, kao otelotvorenje zvezde vodilje, traži od svih bogova odgovor na pitanje svih pitanja: "Šta je smisao našeg postojanja?"

Mali, ledeni kristali njegove poezije, sažeti, svedeni na najmanji broj reči kojima se iskazuje suština, poput haiku pesama, vode nas lagano, otapajući se i umirući na vrelini njegovog sna o pustinji, do beskraja, do lutanja među zvezdama, do "Lažnih suza meseca", do propitivanja svih bogova koji bi trebalo u svom propovedanju Ljubavi, da se konačno spoje u jedno, u svevideće oko Univerzalnog Uma. Saša Milivojev stasao je u jednog od najoriginalnijih pesnika sveta! Pored impresionističkih momenata kada svitac odleće i razdaljuju se Svetlost i Tama, on u svojoj novoj knjizi govori i o pojavi petog ledenog doba. Njegov lirski subjekat putuje korz vreme, preživljavajući sve katastrofe Zemljine kugle, od erupcija vulkana: „Ko li mi te čuva/ Od užarene kiše/ Kad te nema više“, kod njega se i „Sunce razliva“, do pomeranja ploča, poplava, globalnog zagrevanja, topljenja polova, do „Otvaranja valova“, posle čega vidimo kako „Tonu gradovi“. „Padaju crne planine/ Skakavaci pršte na sve strane/ Koske oglabane/ Plutaju natopljene“ i tako sve do konačne apokalipse i ledenog doba. Zbirka „Kad svitac odleti“ dobija proročke dimenzije onog momenta kad se u čitalačkoj podsvesti prepliću slike svih kontinenata koji nestaju. Poslednja će potonuti Afrika, nivo vode će se podići do vrhova piramida, posle čega sledi stvaranje „Beskrajne ledene ploče“ po kojoj kamila nosi lirskog subjekta kao pobendika, što je karakteristično za epske junake i u staroj arapskoj književnosti, ali se kamila „Sapliće o vrhove piramida“...

Na kraju bih želela da se obratim njemu lično i da mu prijateljski i majčinski dam svoju podršku, jer on je uprkos svim kukavicama, nezainteresovanim mediokritetima i Soroševim plaćenicima, ohrabrujuće novo, mlado lice buduće Srbije: Želim ti sve najbolje u životu, lepi dečače! Veliki ćeš teret nositi na svojim plećima. Vidim da već neki počinju da te optužuju za manipulaciju i ambiciju da izborom teme za knjigu dođeš do brzog uspeha, bez obzira na rizik koji ta tema sobom nosi. Ne daj se, bori se, idi napred. Mnogi će te mrzeti i zbog tvoje lepote. Ali ja vidim znak na tvom čelu ispisan nevidljivim mastilom. Vredno radi i ostvarićeš svoj san. A pred mukama i patnjom kojom ćeš to morati da platiš, ja ti se klanjam, kao starac Zosima pred Mićom Karamazovim. Uz tebe sam, mali moj Tađu!"

When I first saw a photograph of Saša Milivojev in a newspaper, my lips spontaneously whispered: Tadzio! It was a reaction to his angelic beauty of the kind that once mesmerised me when I read „Death in Venice“ as part of the preparation of a paper entitled „The Novellas of Thomas Mann“ at the World Literature Department of the Faculty of Philology in Belgrade.

The Hellenic, Apollonian beauty of the young Pole that I recognised on his face, is often unaware of itself. It belongs to the kind so agonisingly loved by Thomas Mann, to those blue-eyed and simple creatures that need no spirit. It also conforms to Schiller’s principle of the Naïve, as opposed to the Sentimental, which separates itself from life, contemplates, writes poems and falls while dancing.

As I continue, I turn to „Tonio Kröger“, the novella in which Thomas Mann describes his poetics - i.e. his relationship with art - most picturesquely. The Tadzio of Saša Milivojev melts into the character of Hans Hansen, another of those blue-eyed boys that enjoy every moment, deeply emerged in life, favoured, fitting into the whole. Then I read the interview, a couple of columns and a few poems by this young man - still more of a boy than a man - and I realised that I had finally found an answer that remained lingering above my study paper: What would have happened if Hans Hansen had humoured Tonio Kröger and read „Don Carlos“? Now I know – he would have become Saša Milivojev. This beautiful, young, talented poet is actually a reincarnation of Kröger’s biggest desire. He is a Hans Hansen who has read „Don Carlos“.

Well-educated, ambitious, diligent, brimming with ideas, courageous and eloquent in his columns, vulnerable and frighteningly lonesome in his labyrinth, from which a small firefly, the carrier of divine light, will rescue him like Ariadne's thread. When the firefly is gone and darkness settles in, the embers will remain on the poet’s hands like stardust or heavenly fire, empowering those hands to heal the wounds of this world by writing poetry and transmitting the healing energy into those who read it. In this „Giant Boy“, as the famous sculptor and poet Boris Staparac named Saša, The Naïve and the Sentimental have merged perfectly, as perfectly as yin and yang, water and fire, light and darkness. Behind this angelic blue-eyed Tadzio hides an uncompromising, brave and articulate columnist and writer of the novel about the Yellow House: „I fall with the rain, courage is urging me to say to the people, NO“ - and also a gentle, vulnerable poet who, free from the desire for commercial success, carries his firefly (an embodiment of his guiding star) and seeks from all the gods the answer of all answers: „What is the meaning of our existence?“

Like haiku verses, the small, icy crystals of his poetry are condensed and reduced to the smallest number of words necessary to express the essence; slowly melting and dying in the heat of his dream of the desert, they lead us to endlessness, to the wandering stars, to the „Fake Tears of the Moon“, to questioning all the gods that preach about Love, gods who should finally become one, the all-seeing eye of the Universal Mind.

Saša Milivojev has evolved into one of the most inventive poets in the world! Besides impressionist moments, such as the firefly leaving and parting the Light from Dark, his new book speaks of the emergence of the fifth ice age. His lyrical subject travels through time, living all the disasters of the Planet Earth, from volcanic eruptions: „Who protects you / From the burning rain / Now that you are gone“, and the „Sun melting away“, to continental plates moving, deluges, global warming, poles melting, to „Waves crashing“ and „Towns sinking; Black mountains are crumbling / The locusts hiss all round / Gnawed bones / Float soaked“, and so on until the ultimate apocalypse and ice age. The collection entitled „When the Firefly is Gone“ assumes prophetic proportions when pictures of drowning continents assail the reader’s mind. Africa is the last to sink, the water level rising over the „tips of the pyramids“, after which „An endless plate of ice“ will be created; a camel will carry the lyrical subject as the victor, not unlike the epic heroes of old Arabic literature, but this time the camel „Stumbles over the tips of the pyramids…“

Finally, I would like to address Saša personally and give him my motherly support, as he is an encouraging young face of future Serbia, despite all the cowards, all the indifferent mediocrities, and all Soros’s payees: I whish you all the best, my beautiful boy! You have a heavy burden to bear on your shoulders. I see that some have already started accusing you of manipulation and ambition, saying that, by choosing the topic for this book, you want to achieve instant success regardless of the risks the topic may bear. Hang in there, fight and move forward. Many will hate you for your beauty, but I can see the sign on your forehead, the one written in invisible ink. Work hard and your dream will come true. I bow before the hardships and suffering you will have to endure; I bow like Zosima the elder bowed before Mitya Karamazov. I am with you, my little Tadzio!

Daliborka Stojšić
(a literature teacher,
renowned performer and
ex-Miss of the former Yugoslavia)

OLJA IVANJICKI
(slikar)

Kada uđem u knjižaru ne hvatam se odmah za knjige poznatih autora koji su opravdali svoje pisanije. Obraćam pažnju na nova imena i knjige koje su se pojavile sasvim tiho i od kojih nije napravljena neka velika pompa. Sve te knjige imaju različite sudbine koje se mrse sa našim životima. Na patosu ispod police, videla sam knjigu i na njoj anđela koji s krvlju piše stihove. Podigla sam je i obrisala prašinu sa nje. Bila je potpisana imenom - Saša Milivojev. Bacila sam pogled na nekoliko simboličnih stihova punih dramatičnih sukoba lirskog subjekta sa mračnom slikom sveta. To je bilo dovoljno da je kupim i ponesem kući ne bih li u njoj pronašla zrak svetlosti, ali sam se razočarala lirskim ispadima. Međutim, kada sam okrenula poslednju stranu knjige, videla sam da je reč o veoma mladom pesniku i odmah mu oprostila. Nakon više od dve godine, javio mi se telefonom i rekao da ima potrebu da ga čujem. Pročitao mi je nekoliko pesama od kojih mi je zastao dah. Videla sam svica koji je odleteo i udaljio se od njega kao „Svetla tačka/Ostala je pusta obala“ po kojoj mladi pesnik nosi svetlost na rukama i ima ulogu iscelitelja.

OLJA IVANJICKI
(Painter)

When I walk into a bookstore I do not look for books by famous authors who have already proved themselves in the belles-lettres. I usually pay attention to new names and books that have appeared quietly, without any pomp. All those books have different fates that are entwined with our lives. On the floor below a book shelf I saw a book with a cover of an angel writing verses in his own blood. I lifted the book, wiping the dust off it. The book was by a Saša Milivojev. I glanced through a couple of symbolic verses full of dramatic conflicts of the lyric subject and a dark picture of the world. It was enough for me to buy the book and take it home, hoping that I would find a ray of light in it, but I was disappointed with the lyrical exaggerations. However, when I turned the last page of the book, I realised that the author was very young and forgave him right away. More than two years later, he called me saying that he wanted me to hear his poems. He read a couple of poems that took my breath away. I saw a firefly that was gone and moved away from him like "The light speck/And the shore remains deserted," the shore on which the young poet was carrying the light in his hands and had the role of a healer.

اوليا ايفانيتسكي
(رسامة)
عندما ادخل أي مكتبة، لا ابحث عن كتب الكتاب المشهورين، الذين غالباً ما يكونون قد وضعوا بصماتهم على كتاباتهم، ولكن اهتم بالأسماء والكتب الجديدة التي تصدر بهدوء ومن غير شوشرة وبدون ضجة إعلامية كبيرة. كل هذه الكتب تكون لها أقدار وأحداث مختلف تربك حياتنا. فعلى الأرض تحت احد الرفوف، وجدت كتاباً يكتب فيه الملك أبياتاً شعرية بالدم. أخذته بيدي وأزلت الغبار من عليه. كان من إمضاء ساشا ميليفويف. طالعت عدداً من الأبيات الرمزية المليئة بالصراعات الدرامية للعنصر الغنائي مع صورة العالم المظلم. كانت تلك القراءة السريعة كافية لكي اشتري واحمل معي الكتاب إلى البيت كي أجد فيه بصيص من الضوء، ولكن خاب أملي لأنني وجدت عفوية في أبياته الغنائية. ولكن عندما قلبت الكتاب على الصفحة الأخيرة ووجدته شاعراً في مقتبل العمر، غفرت له في الحال. وبعد أكثر من عامين، اتصل بي بالهاتف وسال عن إمكانية الاستماع أليه. قراء إلى مسامعي عدداً من القصائد التي حبست أنفاسي، حيث رأيت فيها يراعة حلقت وابتعدت عنه كنقطة ضوء / بقي شاطئ مهجوراً، ووجدت فيها أيضا شاعراً شاباً يحمل الضوء في يديه ولاعباً دور المعالج الروحي

Kakva reklama!
Sad će mu se opet pojaviti mama (virtualmom) da ga hvali i brani.