Jacob
Buduća legenda
- Poruka
- 49.567
Jevrejska religija propoveda veru u jednog, bestelesnog i samo duhovnog boga, oca svih ljudi. Ovaj bog predstavlja sveukupnost moralnih savršenstava i od ljudi zahteva ljubav i pravednost. Ime ovog boga je Jahve (ili Jehova) i zbog svetosti ga nije dozvoljeno izgovarati. Jevrejska religioznost ispoljava se u poslušnosti prema “božanskom zakonu”. Ovaj zakon sadržan je u Starom zavetu, odnosno u hebrejskojBibliji. Stari zavet je sintetizovan rukopis od 24 knjige, kanonizovan u Javneu oko 90. godine pre nove ere koji je nastajao skoro čitav milenijum. Pisan je na hebrejskom i delimično na aramejskom jeziku. Govori o istoriji, idejnim i društvenim borbama jevrejskog naroda. Ujedno to je i zbirka verskih i pravnih propisa, kao i starih mitova koje su Jevreji preuzeli od drugih naroda istoka. Stari zavet deli se na tri osnovne grupe: (1) Zakon (hebrejski: Tora, sadrži tzv. Petoknjižje - Pet knjiga Mojsijevih: Knjigu postanja, Knjigu izlaska, Levitski zakonik, Knjigu brojeva i Ponovljeni zakon), (2) Proroci (sadrži: Prve proroke i Poslednje proroke), i (3) Spisi (Psalmi, Knjiga o Jovu, Priče Solomonove, Prva i Druga knjiga dnevnika, Jezdrijina i Nemijina knjiga, Knjiga o Ruti, Pesma nad pesmama, Knjiga propovednika, Plač Jeremijin, Knjiga proroka Danila). Mnogi istraživači smatraju da je Stari zavet prethodna faza u razvoju hrišćanske religije koja je izložena u Novom zavetu.
Pored Tore za verski život Jevreja posebno je važan Talmud (hebrejski: učenje). Talmud je velika jevrejska zbirka posle-biblijskih tumačenja Starog zaveta, obrednih pravila, pravnih propisa, priča i izreka. Sastoji se iz dva dela: Mišina (tekst učenja) i Gemara (objašnjenje učenja). Postoje dva Talmuda: Jerusalimski talmud (priređen oko 450. godine nove ere) i Vavilonski talmud (priređen oko 500. godine).
Za ortodoksnog Jevrejina obavezan je i veliki broj obrednih propisa i propisa o čistoći i ishrani.
Osnivač jevrejske religije je Mojsije (hebrejski Moše, oko 1225 p.n.e.). Praktično jedini izvor za upoznavanje Mojsijevog života, rada i učenja je Biblija, odnosno Stari zavet. Mojsije je bio jevrejski vođa i zakonodavac koji je Jevreje oslobodio egipatskog ropstva i na gori Sinaju dao im dve tablice-zakone koji su postali osnov jevrejske religije. Mojsije zauzima prvo mesto među osnivačima religija , pošto njemu u prilog ide hronološko prvenstvo: Zaratustra, Buda, Konfučije, Isus i Muhamed pojavili su se tek mnogo vekova posle njega. Prema Bibliji, Mojsije je čuvajući stoku na božijoj planini Hereb video u žbunu boga (Jehovu) koji mu je dao moć da vrši čudesna dela i poverio mu misiju - da se vrati svojim plemenima i oslobodi ih od ropstva.
Sinagoga (grčki: skupština, okupljanje) je zgrada u kojoj se obavljaju verske aktivnosti u jevrejstvu.
Rabin (hebrejski: moj učitelj) je jevrejski sveštenik, poglavar verske opštine. Status rabina stiče se dugogodišnjim izučavanjem Biblije i Talmuda.
Rasprostranjenost
Prema podacima iz 1991. godine u svetu ima 17.865.000 pripadnika jevrejske religije. Država Jevreja je Izrael.
sa Wikipedije
Pisanih izvora o boravku Jevreja u Beogradu ima od XVI veka. Istraživači smatraju da ih je u Beogradu bilo i u ranijim vekovima. Jevreji koji su živeli u zemljama Srednje Evrope i bili nosioci uticaja nemačke kulture i jezika, nazvani Aškenaski Jevreji, naselili su se na obali Save. U ulici Maršala Birjuzova 19 nalazi se i danas aktivna sinagoga koju je 1926. izgradila zajednica aškenaskih Jevreja u Beogradu. U blizini ove građevine je sredinom XIX veka postojala stara aškenaska sinagoga koja je srušena tokom raznih rekonstrukcija tog dela grada. Na teritoriji opštine Zemun postojale su dve sinagoge, Aškenaska - izgrađena 1850. koja danas nije aktivna, ali su ostala netaknuta sva obeležja koja upućuju na to da je u pitanju verski objekat, i Sefardska - koja je srušena tokom savezničkog bombardovanja Zemuna 1944.
Sefardski Jevreji, oni koji su prognani iz Španije 1492. i koji se potom naseljavaju u zemljama Mediterana i u Otomanskoj imperiji, naseljavaju se na području Beograda od XVI veka. Njihovo naselje je bilo na obali Dunava, na Jaliji. Na starim planovima grada Beograda iz XVIII veka, Jevrejska ulica je ubeležena na istom mestu na kome se nalazi i danas.
Sudeći po istorijskim izvorima beogradska jevrejska zajednica je najviši kulturni domet imala tokom XVII veka kada je u Beogradu postojala Ješiva - jevrejska verska škola. Rabini, učitelji iz te škole štampali su svoje knjige u Veneciji, Krakovu, Carigradu. U blizini Jevrejske ulice nalazila se stara sinagoga koja je izgrađena u XVII veku i više puta prepravljana, kao i ritualno kupatilo. Jevreji su u tom delu grada živeli sve do I svetskog rata.
Pred Drugi svetski rat u Beogradu je bilo oko 10.000 Jevreja. Od toga oko 80% su bili sefardski Jevreji, koji su se do kraja XIX veka služili španskim jezikom kao govornim, a 20% su bili aškenaski Jevreji, kojima je govorni jezik bio jidiš, mešavina nemačkog i hebrejskog jezika. Svaka od ovih skupina Jevreja bila je organizovana i imala svoju opštinu sa administracijom, školom, grobljem i raznim verskim, humanitarnim, kulturnim i nacionalnim društvima. Danas u Beogradu još postoji hor Braća Baruh, koji je kao Srpsko jevrejsko pevačko društvo počeo da deluje još 1879.
Zajednica beogradskih Jevreja je tokom Holokausta skoro potpuno uništena. U bombardovanju Beograda u aprilu 1941. godine, uništen je Dorćol, skoro sve sinagoge. Muškarci Jevreji uništeni su masovnim streljanjima tokom septembra i oktobra 1941. Odvođeni su iz sabirnog logora Topovske šupe, koji se nalazio na Autokomandi. Žene i deca uništeni su u logoru Sajmište u periodu od 8. decembra 1941. do maja 1942. Izvestan broj Jevreja ubijen je u logoru Banjica. Na obali Dunava, gde je nekada bilo jevrejsko naselje, nalazi se danas spomenik Jevrejima Beograda, koji je uradio skulptor Nandor Glid.
Danas u Beogradu živi oko 2200 Jevreja.
Beogradska sinagoga
Novosadska Sinagoga
Pored Tore za verski život Jevreja posebno je važan Talmud (hebrejski: učenje). Talmud je velika jevrejska zbirka posle-biblijskih tumačenja Starog zaveta, obrednih pravila, pravnih propisa, priča i izreka. Sastoji se iz dva dela: Mišina (tekst učenja) i Gemara (objašnjenje učenja). Postoje dva Talmuda: Jerusalimski talmud (priređen oko 450. godine nove ere) i Vavilonski talmud (priređen oko 500. godine).
Za ortodoksnog Jevrejina obavezan je i veliki broj obrednih propisa i propisa o čistoći i ishrani.
Osnivač jevrejske religije je Mojsije (hebrejski Moše, oko 1225 p.n.e.). Praktično jedini izvor za upoznavanje Mojsijevog života, rada i učenja je Biblija, odnosno Stari zavet. Mojsije je bio jevrejski vođa i zakonodavac koji je Jevreje oslobodio egipatskog ropstva i na gori Sinaju dao im dve tablice-zakone koji su postali osnov jevrejske religije. Mojsije zauzima prvo mesto među osnivačima religija , pošto njemu u prilog ide hronološko prvenstvo: Zaratustra, Buda, Konfučije, Isus i Muhamed pojavili su se tek mnogo vekova posle njega. Prema Bibliji, Mojsije je čuvajući stoku na božijoj planini Hereb video u žbunu boga (Jehovu) koji mu je dao moć da vrši čudesna dela i poverio mu misiju - da se vrati svojim plemenima i oslobodi ih od ropstva.
Sinagoga (grčki: skupština, okupljanje) je zgrada u kojoj se obavljaju verske aktivnosti u jevrejstvu.
Rabin (hebrejski: moj učitelj) je jevrejski sveštenik, poglavar verske opštine. Status rabina stiče se dugogodišnjim izučavanjem Biblije i Talmuda.
Rasprostranjenost
Prema podacima iz 1991. godine u svetu ima 17.865.000 pripadnika jevrejske religije. Država Jevreja je Izrael.
sa Wikipedije
Pisanih izvora o boravku Jevreja u Beogradu ima od XVI veka. Istraživači smatraju da ih je u Beogradu bilo i u ranijim vekovima. Jevreji koji su živeli u zemljama Srednje Evrope i bili nosioci uticaja nemačke kulture i jezika, nazvani Aškenaski Jevreji, naselili su se na obali Save. U ulici Maršala Birjuzova 19 nalazi se i danas aktivna sinagoga koju je 1926. izgradila zajednica aškenaskih Jevreja u Beogradu. U blizini ove građevine je sredinom XIX veka postojala stara aškenaska sinagoga koja je srušena tokom raznih rekonstrukcija tog dela grada. Na teritoriji opštine Zemun postojale su dve sinagoge, Aškenaska - izgrađena 1850. koja danas nije aktivna, ali su ostala netaknuta sva obeležja koja upućuju na to da je u pitanju verski objekat, i Sefardska - koja je srušena tokom savezničkog bombardovanja Zemuna 1944.
Sefardski Jevreji, oni koji su prognani iz Španije 1492. i koji se potom naseljavaju u zemljama Mediterana i u Otomanskoj imperiji, naseljavaju se na području Beograda od XVI veka. Njihovo naselje je bilo na obali Dunava, na Jaliji. Na starim planovima grada Beograda iz XVIII veka, Jevrejska ulica je ubeležena na istom mestu na kome se nalazi i danas.
Sudeći po istorijskim izvorima beogradska jevrejska zajednica je najviši kulturni domet imala tokom XVII veka kada je u Beogradu postojala Ješiva - jevrejska verska škola. Rabini, učitelji iz te škole štampali su svoje knjige u Veneciji, Krakovu, Carigradu. U blizini Jevrejske ulice nalazila se stara sinagoga koja je izgrađena u XVII veku i više puta prepravljana, kao i ritualno kupatilo. Jevreji su u tom delu grada živeli sve do I svetskog rata.
Pred Drugi svetski rat u Beogradu je bilo oko 10.000 Jevreja. Od toga oko 80% su bili sefardski Jevreji, koji su se do kraja XIX veka služili španskim jezikom kao govornim, a 20% su bili aškenaski Jevreji, kojima je govorni jezik bio jidiš, mešavina nemačkog i hebrejskog jezika. Svaka od ovih skupina Jevreja bila je organizovana i imala svoju opštinu sa administracijom, školom, grobljem i raznim verskim, humanitarnim, kulturnim i nacionalnim društvima. Danas u Beogradu još postoji hor Braća Baruh, koji je kao Srpsko jevrejsko pevačko društvo počeo da deluje još 1879.
Zajednica beogradskih Jevreja je tokom Holokausta skoro potpuno uništena. U bombardovanju Beograda u aprilu 1941. godine, uništen je Dorćol, skoro sve sinagoge. Muškarci Jevreji uništeni su masovnim streljanjima tokom septembra i oktobra 1941. Odvođeni su iz sabirnog logora Topovske šupe, koji se nalazio na Autokomandi. Žene i deca uništeni su u logoru Sajmište u periodu od 8. decembra 1941. do maja 1942. Izvestan broj Jevreja ubijen je u logoru Banjica. Na obali Dunava, gde je nekada bilo jevrejsko naselje, nalazi se danas spomenik Jevrejima Beograda, koji je uradio skulptor Nandor Glid.
Danas u Beogradu živi oko 2200 Jevreja.
Beogradska sinagoga
Novosadska Sinagoga
Чак шта више.. не воле баш много да уводе нове у своју веру...
