- Poruka
- 3.050
Princ Oto fon Bizmark (nem. Otto von Bismarck), vojvoda od Lauenburga (1. april, 1815 – 30. jul 1898.) je jedan od najvažnijih vođa u devetnaestom veku; kao premijer pruskog kraljevstva (1862 - 1890.) ujedinio je Nemačku serijom pobedonosnih ratova posle kojih postaje prvi kancelar (1871-1890) nemačkog carstva.
U početku je bio junkerski političar duboko konzervativnih, aristokratskih i monarhističkih gledišta, koji se borio protiv rastućeg socijal-demokratskog pokreta u osmoj deceniji XIX veka, stavio je van zakona više organizacija i pragmatično uveo starosne penzije, zdravstveno osiguranje, kao i radničko osiguranje u slučaju nesreće. Postaje poznat pod nadimkom Čelični kancelar i smatra se jednom od najvažnijih figura u nemačkoj istoriji.
Mladost i dolazak na vlast
Bizmark je rođen kao Oto Eduard Leopold grof fon Bizmark (Otto Eduard Leopold Graf (grof) von Bismarck) u Šonhausenu. Studirao je pravo na univerzitetima u Getingenu i Humboltu, kao i na Univerzitetu u Berlinu. Oženio se sa Johanom fon Putkamer 1847. godine. U njihovom dugom i sretnom braku je rođeno troje dece.
Oduševljen zbog propasti revolucionarnih pokreta 1848. godine u nemačkim državama, izabran je u pruski parlament 1849. godine. Postavljen da predstavlja Prusku u Frankfurtu na Majni, Bizmark postaje sve više ubeđen da je ujedinjena nemačka nacija, koju bi predvodila Pruska, važan cilj što se u to vreme smatralo liberalnim ciljem. Posle ovog položaja, bio je postavljen za ambasadora u Petrogradu, u kome se sprijateljio sa svojim budućim protivnikom, Aleksandrom Gorhakovim, i u Parizu. Godine 1862, pruski kralj Vilhelm I postavio ga je za premijera i ministra spoljnih poslova Pruske, kao rešenje konflikta između sve liberalnijeg parlamenta i kralja.
Ujedinjenje Nemačke
Veličina uloge Bizmarka kao ujedinitelja Nemačke veoma je kontroverzna tema među istoričarima. Takođe, postoji mnogo rasprava da li je to bilo ujedinjenje Nemačke, ili ekspanzija Pruske. Ono što je izvesno, Bizmark je delimično odgovoran za početak više ratova koji su vodili do dramatične promene u političkoj strukturi Nemačke. Prvo, uz saradnju Austrije, Šlezvig i Holštajn su otcepljeni od Danske u Drugom slejviskom ratu. Mirovni ugovor je zaključen u Beču 30. oktobra, 1864. Već 1865. Austrija primorana da prepusti Pruskoj kontrolu nad ovim severnim zemljama 1866. Bizmark napada Austriju i brzo pobeđuje u bici kod Kenigraca, priključivši Hanover, Hesen-Kasel, Nasau i Frankfurt Pruskoj i formirajući Severno nemačku konfederaciju.
Pošto je Bizmark isprovocirao Francusku, kojom je u to vreme vladao Napoleon, francusko-pruski rat je izbio 1870. godine, tokom kojeg su južno nemačke države, koje su smatrale Francusku agresorom, pridružile Severno nemačkoj konfederaciji u borbi protiv Francuske. Franuska je pretrpela ponižavajući poraz, i Vilhelm I biva krunisan kao nemački imperator u dvorani ogledala (Fr. Galerie des Glaces, Nem. Spiegelsaal) u Versaju, koja je služila kao štab pruske armije, 18. Januara, 1871. Bizmark je time legalno stvorio Nemačku imperiju pod vođstvom Pruske, uz isključenje Austrije.
Kancelar
Slavljen kao nacionalni heroj, Bizmark postaje prvi kancelar novog nemačkog carstva. U spoljnoj politici, posvećuje se očuvanju mira između evropskih sila Francuske, Austrije, Nemačke i Rusije. Bizmark je verovao da centralna pozicija Nemačke u Evropi može biti uzrok njenog razaranja u slučaju bilo kojeg rata.
Na unutrašnjem planu, bio je zabrinut pojavljivanjem dveju novih političkih partija: Katoličke partije centra, i Socijal-demokratske partije Nemačke. Kampanja protiv katolicizma koja je započela 1872. godine, pod imenom "Kulturna borba" (Kulturkampf) je uglavnom bila promašaj. Bizmark je napao socijal-demokrate na dva fronta: socijaldemokratska partija i njene organizacije su stavljene van zakona, dok je radničkoj klasi udeljeno veoma progresivno zakonodavstvo koje je garantovalo zdravstveno osiguranje, osiguranje u slučaju nesreće na radu, kao i starosne penzije.
Na izborima u 1890. godini i Katolička partija centra i socijal-demokrati su osvojili mnogo glasova, a Bizmark daje ostavku na insistiranje nemačkog cara (kajzera) Vilhema II, koji je došao na tron 1888. godine. Bizmark je proveo svoje poslednje godine pišući memoare (Gedanken und Erinnerungen; "Razmišljanja i sećanja"). Umro je u 83. godini života 1898. godine, u Fredrihsruhu. Sahranjen je u Bizmark-mauzoleju u istom mestu.
Za vrijeme Drugog svetskog rata Nemačka ratna mornarica imala je ratni brod imenovan u njegovu čast Bizmark, kao i Nemačka imperijalna mornarica čija su dva broda nosila njegovo ime. Takođe, mesto Bizmark, Severna Dakota, nosi njegovo ime, kao i Arhipelag Bizmark i Bizmarkovo more kod bivše Nemačke kolonije Nova Gvineja, ali i više ulica i škola u Nemačkoj.
Ima nekih tvrdnji da je Bizmark poreklom bio Lužički Srbin. Koliko je to tačno?
U početku je bio junkerski političar duboko konzervativnih, aristokratskih i monarhističkih gledišta, koji se borio protiv rastućeg socijal-demokratskog pokreta u osmoj deceniji XIX veka, stavio je van zakona više organizacija i pragmatično uveo starosne penzije, zdravstveno osiguranje, kao i radničko osiguranje u slučaju nesreće. Postaje poznat pod nadimkom Čelični kancelar i smatra se jednom od najvažnijih figura u nemačkoj istoriji.
Mladost i dolazak na vlast
Bizmark je rođen kao Oto Eduard Leopold grof fon Bizmark (Otto Eduard Leopold Graf (grof) von Bismarck) u Šonhausenu. Studirao je pravo na univerzitetima u Getingenu i Humboltu, kao i na Univerzitetu u Berlinu. Oženio se sa Johanom fon Putkamer 1847. godine. U njihovom dugom i sretnom braku je rođeno troje dece.
Oduševljen zbog propasti revolucionarnih pokreta 1848. godine u nemačkim državama, izabran je u pruski parlament 1849. godine. Postavljen da predstavlja Prusku u Frankfurtu na Majni, Bizmark postaje sve više ubeđen da je ujedinjena nemačka nacija, koju bi predvodila Pruska, važan cilj što se u to vreme smatralo liberalnim ciljem. Posle ovog položaja, bio je postavljen za ambasadora u Petrogradu, u kome se sprijateljio sa svojim budućim protivnikom, Aleksandrom Gorhakovim, i u Parizu. Godine 1862, pruski kralj Vilhelm I postavio ga je za premijera i ministra spoljnih poslova Pruske, kao rešenje konflikta između sve liberalnijeg parlamenta i kralja.
Ujedinjenje Nemačke
Veličina uloge Bizmarka kao ujedinitelja Nemačke veoma je kontroverzna tema među istoričarima. Takođe, postoji mnogo rasprava da li je to bilo ujedinjenje Nemačke, ili ekspanzija Pruske. Ono što je izvesno, Bizmark je delimično odgovoran za početak više ratova koji su vodili do dramatične promene u političkoj strukturi Nemačke. Prvo, uz saradnju Austrije, Šlezvig i Holštajn su otcepljeni od Danske u Drugom slejviskom ratu. Mirovni ugovor je zaključen u Beču 30. oktobra, 1864. Već 1865. Austrija primorana da prepusti Pruskoj kontrolu nad ovim severnim zemljama 1866. Bizmark napada Austriju i brzo pobeđuje u bici kod Kenigraca, priključivši Hanover, Hesen-Kasel, Nasau i Frankfurt Pruskoj i formirajući Severno nemačku konfederaciju.
Pošto je Bizmark isprovocirao Francusku, kojom je u to vreme vladao Napoleon, francusko-pruski rat je izbio 1870. godine, tokom kojeg su južno nemačke države, koje su smatrale Francusku agresorom, pridružile Severno nemačkoj konfederaciji u borbi protiv Francuske. Franuska je pretrpela ponižavajući poraz, i Vilhelm I biva krunisan kao nemački imperator u dvorani ogledala (Fr. Galerie des Glaces, Nem. Spiegelsaal) u Versaju, koja je služila kao štab pruske armije, 18. Januara, 1871. Bizmark je time legalno stvorio Nemačku imperiju pod vođstvom Pruske, uz isključenje Austrije.
Kancelar
Slavljen kao nacionalni heroj, Bizmark postaje prvi kancelar novog nemačkog carstva. U spoljnoj politici, posvećuje se očuvanju mira između evropskih sila Francuske, Austrije, Nemačke i Rusije. Bizmark je verovao da centralna pozicija Nemačke u Evropi može biti uzrok njenog razaranja u slučaju bilo kojeg rata.
Na unutrašnjem planu, bio je zabrinut pojavljivanjem dveju novih političkih partija: Katoličke partije centra, i Socijal-demokratske partije Nemačke. Kampanja protiv katolicizma koja je započela 1872. godine, pod imenom "Kulturna borba" (Kulturkampf) je uglavnom bila promašaj. Bizmark je napao socijal-demokrate na dva fronta: socijaldemokratska partija i njene organizacije su stavljene van zakona, dok je radničkoj klasi udeljeno veoma progresivno zakonodavstvo koje je garantovalo zdravstveno osiguranje, osiguranje u slučaju nesreće na radu, kao i starosne penzije.
Na izborima u 1890. godini i Katolička partija centra i socijal-demokrati su osvojili mnogo glasova, a Bizmark daje ostavku na insistiranje nemačkog cara (kajzera) Vilhema II, koji je došao na tron 1888. godine. Bizmark je proveo svoje poslednje godine pišući memoare (Gedanken und Erinnerungen; "Razmišljanja i sećanja"). Umro je u 83. godini života 1898. godine, u Fredrihsruhu. Sahranjen je u Bizmark-mauzoleju u istom mestu.
Za vrijeme Drugog svetskog rata Nemačka ratna mornarica imala je ratni brod imenovan u njegovu čast Bizmark, kao i Nemačka imperijalna mornarica čija su dva broda nosila njegovo ime. Takođe, mesto Bizmark, Severna Dakota, nosi njegovo ime, kao i Arhipelag Bizmark i Bizmarkovo more kod bivše Nemačke kolonije Nova Gvineja, ali i više ulica i škola u Nemačkoj.
Ima nekih tvrdnji da je Bizmark poreklom bio Lužički Srbin. Koliko je to tačno?
