Mislim na državu u smislu zajednice zasnovane na zajedničkoj kulturi, a koja prevazilazi okvire jednog sela ili malo većeg sela. Zajednice celog naroda. Gotovo nacije, samo što naravno teško možemo govoriti o nacijama u periodu pre Francuske revolucije, a naročito u periodu od pre 5000 godina. Al' neka kao pra-nacija ili proto-nacija ili šta već. Jedino ne znam šta bih rekao o periodu pre ujedinjenja, o Gornjem Egiptu i Donjem Egiptu.
Možemo govoriti o nacijama svakako i prije kraja XVIII stoljeća, samo što su tada imali drugačije značenje i moramo podrazumijevati nešto drugačije.
Međutim,
svakako ne smiješ poistovjećivati
državu sa
nacijom. Stari Grci su dugo bili razjedinjeni u
mnoštvo država, toliko da se ne može ni nabrojati. Pa da li to znači da su sve to zasebne
nacije? Naravno da ne. Još u V stoljeću prije naše ere Herodot definiše
grečestvo - na osnovu kojeg je između ostaloga i nastalo
srpstvo. kao i ostala. Starovjekovni Atinjani ističu svoj nacionalizam, svoju privrženost
jelinstvu, kao jedno od obrazloženja zbog čega nikada Heladu izdati neće i zašto će uvijek protiv stranaca braniti Grčku.
Grčkoj naciji su od ranih vremena pripadali i recimo Makedonci i Epirci - narodi koji su čak etnički uslovno govoreći bili dosta etnički drugačiji od Starih Grka. U okviru pak te nacije može biti govora o etničkim specifičnostima koje su posjedovale određene zajednice, kao recimo Krićani - nesporno potpuno pogrčeni
daleko prije helenskog uticaja u Makedoniji, koji su do današnjeg dana određeni vid zapravo očuvali u odnosu na sve ostale Grke i nisu se u potpunosti integrisali u modernu grčku naciju.
Što se tiče zajednice zasnovane na zajedničkoj kulturi i ostalih argumenata koje si naveo, dakako da bi Egipat bio odlični kandidat za tako nešto, ali možemo raspravljati i o drugim potencijalnim kandidatima. I samo da napomenem - teško je govoriti na taj način, zato što kada je Egipat bio ujedinjen, etnička struktura stanovništva nije bila jednoobrazna, a i kulturne razlike su bile
prilično velike. Političko ujedinjavanje je zapravo doprinijelo do rađanja
Egipćana kao naroda.
Među raznim drugim kandidatima za nekakvu
objedinjenu cjelinu zasnovanu na kulturnoj srodnosti bi dakako bili Protoelamiti - kultura koja je u dalekoj prošlosti stvorila neku vrstu značajnije tj. geografsko šire zajednice prilično slične Urukovoj, u Elamu, a od koje će procesom etnogeneze zapravo docnije i nastati Elamiti. Takvih primjera bismo mogli naći nekolicinu, među njima dakako i sam Uruk.
Što se tiče polisa, meni su oni više nekakve polu-države nego države u modernom smislu. Bez obzira na omraženi koncept orijentalne despotovine, i ostalo, ja u principu egipatski pristup vidim kao superioran i napredniji u odnosu na mesopotamijski.
Superioran dugoročno gledano i jeste - nije tajna zašto su Egipćani zapravo dočekali Novu eru (iako govorimo o helenističkom Egiptu već) i u Rimskom carstvu bili uslovno govoreći najvažnija od svih pokrajina.
Nisam siguran da bih koristio termin ''carstvo'' u smislu imperije. Rekao bih da bi prva imperija pre bila ona koju je osnovao Sargon od Akada.
Zbog čega??? Sargon je samo uveo u Međurečje nešto što malo jugozapadnije u Africi postoji već
stoljećima. Šta misliš zašto drevni Egipat upravo i zovemo
Egipatskim carstvom?
A kad smo već kod Dušana, sećam se da sam negde pročitao da on zapravo Paleolozima nije priznavao carsku titulu nego se valjda pozivao na rodbinske veze sa Anđelima ili tako nešto. Moguće da je potpuna glupost, naravno, ali bilo bi logično, kad čovek malo razmisli. Morao bi na nečemu da zasniva svoje pravo na carigradski presto.
Hm. Ne znam o tome...
Чекајте људи вратите се на Византију.
Zašto? Možda se jesmo malo udaljili od neke osnovne konture, proširivši je daleko, ali mi smo održali nit diskusije, koja i jeste u sklopu teme kako njen naslov stoji i kako sam je ja kao postavljač i zamislio.
Tema nije konkretno Vizantija, već -
vizantijstvo. Raspravljali smo o tome kakva je to kulturološka helenistička cjelina iz koje se rodila Vizantija i nužno se moramo vratiti tako i u predrimski period - a helenizam je određena vrsta
fuzije starogrčke civilizacije sa kulturama Staroga istoka.
Vizantijstvo je potpuno nezamislivo bez konteksta brojnih uticaja koje su došle zahvaljujući pohodima za pohodom koje je vodio Aleksandar Veliki i pripajao teritorije mnogonacionalnog prostranog Ahemenidskog carstva. Odakle običaj
proskineze, nego sa Istoka? Je li
vizantijstvo zamislivo bez svih čestica koje je sačinjavaju. Naravno da nije, a u tom skladnom smjeru, korektno, teče i ova diskusija.
Јел зна неко како се тај Немац сетио да ту државу назове уопште Византија, да ли је било још предлога или је то спонтано ишло.
Zna se. Pa nazvao ju je po
Vizantionu, prestonom gradu Carstva, gradu koji je od 324-330 godine postao poznat kao Konstantinopolis.
Bilo je još imena kojim se ono zvalo u nauci -
Grčko carstvo i
Konstantinopolitansko carstvo.
Vizantijski termin se postepeno širio počev od kovanice u XVI stoljeću, počev od Njemaca, Holanđana, Francuza i Italijana. Do kraja XVII stoljeća termin
vizantijski se vrlo brzo širio, iako je prva napisana vizantijska istorija (iz druge polovine XVII stoljeća, francuska) krstila po Konstantinopolju. Vremenom je do XIX stoljeća
vizantijski termin preovladao; u tom obliku dospio i u rusku nauku u tom stoljeću. Relativno kasno ulazi u engleski jezik - tek 1853. godine, Džordž Finli objavljuje prvu
vizantijsku istoriju. Na prelazu iz XIX u XX stoljeće taj termin već se može smatrati univerzalnim, a zajedno sa vizantološkim studijama stiže tako između ostaloga i u srpsku nauku. Posljednji koji su prihvatili taj termin, insistirajući relativno dugo u nacional-romantičarskom duhu na kontinuitetu najstarije nacije na zemaljskoj kugli, posljednji koji prihvataju taj termin su upravo Grci, tek u XX stoljeću.
Stoga da, nije
ili - korišćena su još vrlo često ova dva naziva koja ti navedoh, ali širenje
vizantijskoga imena je i išlo prilično spontano, odnosno najčešće uporedo sa širenjem same vizantinologije kao discipline (kada je već bilo i ustaljeno ime, nije bilo razloga imenovati drugačije, kada bi neko mjesto po prvi put dobilo instituciju specijalizovanu za proučavanje vizantoloških tema ili tako nešto slično).
