Pet najizolovanijih civilizacija
Uprkos naglom povećanju broja stanovnika i širenju civilizacije, na svetu još postoji iznenađujuće veliki broj kultura koje su ostale gotovo netaknute modernom civilzacijom. Njihove kuturne tradicije nam mogu delovati nerazumljivo, ali verovatno postoje duže od naše sopstvene. Ovo je izbor pet najizolovanijih kultura na planeti koji je načinio Bi-Bi-Si.
1. Misteriozno amazonsko pleme (Brazil)
Najmisterioznije na listi je jedno pleme iz prašuma Amazona u Brazilu. Nedavno je otkriveno i o njemu se zna (ni)malo, pa još nemamo čak ni naziv za njega. Otkriveno je isključivo zahvaljujući činjenici da su se krijumčari droge i drvoseče približili njihovom selu.
Mada pleme ima ograničene kontakte čak i sa drugim plemenima u regionu, sa njima im je zajednički jezik pano, mada govore dosad nepoznatim dijalektom. Pored toga, zna se da pripadnici plemena žive u velikim kolibama, što podrazumeva da takva staništa deli šira porodična zajednica, i da su glavne namirnice kojima se hrane banane, kukuruz i kikiriki.
2. Inuiti sa severa Kanade
Kanadski Inuiti spadaju u najstarije narode na planeti, čiji se tragovi mogu pratiti do 20.000 godina u prošlost. Pritom su sve te milenijume preživeli u jednom od najsurovijih okruženja: na krajnjem severu današnje Kanade, gde su leti dani dugi, a temperature umerene, ali zato zimi vlada gotovo neprekidna noć i temperatura se ne penje iznad nule.
Većinu života Inuiti provedu u lovu na morske sisare, kitove i foke, i u ribarenju, u čemu su izuzetno vešti. U tehnološkom pogledu su bili napredniji od svojih suseda - sve do kolonizacije Amerike.
3. Sami (sever Skandinavije) Domorodačko stanovništvo Samija, regiona koji obuhvata krajnji sever Švedske, Norveške, Finske i Rusije. Jedini zvanično priznat autohtoni narod Skandinavije. Tokom godina su se izveštili u nizu zanimanja, među kojima su glavna lov uz pomoć zamki, ovčarstvo i ribarenje, ali najpoznatiji su po svojim stadima irvasa.
Irvasi im ne služe samo za hranu, već od njihove kože izrađuju i skloništa i odeću (na slici). Većina govori svojim maternjim jezikom sami, koji se kao prvi jezik uči i u većini škola i na Sami univerzitetu na dalekom severu.
4. Sentinelezi (Andamanski arhipelag, Indija)
Kao i novootkriveno amazonsko pleme, i Sentinelezi se energično protive kontaktima sa spoljnim svetom. Na sreću po njih, žive na severnom Sentinelskom ostrvu, koje pripada Andamanskom arhipelagu, usred Indijskog okeana. Procenjuje se da ih u ovom trenutku ima manje od 250, delom i zato što je u pitanju narod lovaca-skupljača, koji se ne bavi poljoprivredom.
Veoma vešto gađaju lakim kopljem i lukom, ali nema dokaza da poznaju obradu metala (između ostalog i zbog oskudnih resursa na ovom ostrvcetu). O njihovom društvenom životu se malo zna. Indijski antropolog T. N. Pandit, koji ih je proučavao sedamdesetih godina, tvrdi da brak među bliskom srodnicima nije retkost.
5. Vapišane (Brazil i Gvajana)
Indijanski narod iz severnog Brazila i južne Gvajane. Sa Evropljanima su prvi put došli u kontakt 1428. godine, tokom Kolumbovog trećeg putovanja. Prvobitno su praktikovali poligamiju (jedan muškarac je mogao imati veći broj žena), ali pod uticajem misionara danas se većina brakova sklapa uz blagoslov katoličkog sveštenstva.
S druge strane, Vapišane su uspele da sačuvaju najveći deo svoje tradicije, kao što su sela izgrađena oko crkve i gajenje kasave (jestivi koren) kao glavna privredna aktivnost. Većinu domaćinstava čine članovi uže porodice sa dedom ili babom, dok seoske poglavice žive u velikim kućama, okruženim manjim kućama svojih potomaka i njihovih porodica.
Uprkos naglom povećanju broja stanovnika i širenju civilizacije, na svetu još postoji iznenađujuće veliki broj kultura koje su ostale gotovo netaknute modernom civilzacijom. Njihove kuturne tradicije nam mogu delovati nerazumljivo, ali verovatno postoje duže od naše sopstvene. Ovo je izbor pet najizolovanijih kultura na planeti koji je načinio Bi-Bi-Si.
1. Misteriozno amazonsko pleme (Brazil)
Najmisterioznije na listi je jedno pleme iz prašuma Amazona u Brazilu. Nedavno je otkriveno i o njemu se zna (ni)malo, pa još nemamo čak ni naziv za njega. Otkriveno je isključivo zahvaljujući činjenici da su se krijumčari droge i drvoseče približili njihovom selu.
Mada pleme ima ograničene kontakte čak i sa drugim plemenima u regionu, sa njima im je zajednički jezik pano, mada govore dosad nepoznatim dijalektom. Pored toga, zna se da pripadnici plemena žive u velikim kolibama, što podrazumeva da takva staništa deli šira porodična zajednica, i da su glavne namirnice kojima se hrane banane, kukuruz i kikiriki.
2. Inuiti sa severa Kanade
Kanadski Inuiti spadaju u najstarije narode na planeti, čiji se tragovi mogu pratiti do 20.000 godina u prošlost. Pritom su sve te milenijume preživeli u jednom od najsurovijih okruženja: na krajnjem severu današnje Kanade, gde su leti dani dugi, a temperature umerene, ali zato zimi vlada gotovo neprekidna noć i temperatura se ne penje iznad nule.
Većinu života Inuiti provedu u lovu na morske sisare, kitove i foke, i u ribarenju, u čemu su izuzetno vešti. U tehnološkom pogledu su bili napredniji od svojih suseda - sve do kolonizacije Amerike.
3. Sami (sever Skandinavije) Domorodačko stanovništvo Samija, regiona koji obuhvata krajnji sever Švedske, Norveške, Finske i Rusije. Jedini zvanično priznat autohtoni narod Skandinavije. Tokom godina su se izveštili u nizu zanimanja, među kojima su glavna lov uz pomoć zamki, ovčarstvo i ribarenje, ali najpoznatiji su po svojim stadima irvasa.
Irvasi im ne služe samo za hranu, već od njihove kože izrađuju i skloništa i odeću (na slici). Većina govori svojim maternjim jezikom sami, koji se kao prvi jezik uči i u većini škola i na Sami univerzitetu na dalekom severu.
4. Sentinelezi (Andamanski arhipelag, Indija)
Kao i novootkriveno amazonsko pleme, i Sentinelezi se energično protive kontaktima sa spoljnim svetom. Na sreću po njih, žive na severnom Sentinelskom ostrvu, koje pripada Andamanskom arhipelagu, usred Indijskog okeana. Procenjuje se da ih u ovom trenutku ima manje od 250, delom i zato što je u pitanju narod lovaca-skupljača, koji se ne bavi poljoprivredom.
Veoma vešto gađaju lakim kopljem i lukom, ali nema dokaza da poznaju obradu metala (između ostalog i zbog oskudnih resursa na ovom ostrvcetu). O njihovom društvenom životu se malo zna. Indijski antropolog T. N. Pandit, koji ih je proučavao sedamdesetih godina, tvrdi da brak među bliskom srodnicima nije retkost.
5. Vapišane (Brazil i Gvajana)
Indijanski narod iz severnog Brazila i južne Gvajane. Sa Evropljanima su prvi put došli u kontakt 1428. godine, tokom Kolumbovog trećeg putovanja. Prvobitno su praktikovali poligamiju (jedan muškarac je mogao imati veći broj žena), ali pod uticajem misionara danas se većina brakova sklapa uz blagoslov katoličkog sveštenstva.
S druge strane, Vapišane su uspele da sačuvaju najveći deo svoje tradicije, kao što su sela izgrađena oko crkve i gajenje kasave (jestivi koren) kao glavna privredna aktivnost. Većinu domaćinstava čine članovi uže porodice sa dedom ili babom, dok seoske poglavice žive u velikim kućama, okruženim manjim kućama svojih potomaka i njihovih porodica.
