OZEZI_OZEZI
Zainteresovan član
- Poruka
- 168
Na prostoru između Male Kapele i Ličke Plješivice, smestila su se Plitvička jezera u stepenastom nizu, koje ukupno gledano, predstavlja izvorišno područje reke Korane.
Sabor Narodne Republike Hrvatske je 08.04.1949. godine Zakonom proglasio Plitvička jezera nacionalnim parkom.
Određeno je da to područje obuhvata delove kotara Titova Korenica, Otočac, Slunj i Ogulin.
Nacionalni park se prostire na 19462 hektara od čega na šume otpada 15715 hektara, vode 217 hektara i 3530 hektara na pašnjake i seoska naselja.
Biseri Nacionalnog parka su 16 jezera, podeljenih na gornja: Prošćansko jezero, Ciginovac, Okrugljak, Batinovac, Vir, Veliki i Mali Jovinovac, Galovac, Milino jezero, Gradinsko jezero, Veliki burget i Kozjak, te donja jezera: Milanovac, Gavanovac, Kaluđerovac i Novakovića brod.
Jezera se pune vodama Crne i Bijele rijeke koje stvaraju zajedničku maticu u selu Plitvički Ljeskovac i ulaze u Prošćansko jezero.
Pored ove dve reke ima niz manjih potoka, a veći je potok Plitvica, koji se na kraju svog toka ruši u Novakovića brod i pravi slap visok 76 metara. Vode potoka Plitvica sa vodom iz Novakovića broda spajaju se u Sastavke i obarazuju reku Koranu.
Iznad izvora potoka Plitvica podignuta je vila «Izvor» koja je u prvobitnoj nameni bila određena kao jedan od rezidencijalnih objekata Josipa Broza Tita i Sabora Hrvatske, ali kako je objekat vrlo sabo korišten prenet je u vlasništvo Nacionalnog parka.
Jezgro Nacionalnog parka čine stara naselja Končarev Kraj, Bijela Rijeka, Crno Jezerce, Uvalica, Ljeskovac, Mirić Štropina, Plitvica, Čorkova Uvala, Prijeboj, Korana, Sertić Poljana i novonastala naselja Jezerce i Mukinja.
Pre rata potpuno pusta sela bez i jednog stanovnika bila su naselja Končarev Kraj, Mirić Štropina, Crno Jezerce i Čorkova uvala.
Tokom rata opustela su sela Sertić Poljana i Korana čije stanovnike su proterali, kuće devastirali i imovinu opljačkali pripadnici raznih jedinica koje su se pojavljivale pod komandom TO Krajina ili operativnih sastava JNA. Selo Korana je zapaljeno 1993. godine iz protesta pojedinaca zbog neaktivnosti jedinica UNPROFOR‐a na zadacima zaštite života i imovine stanovnika Krajine. Neposredan povod za paljenje sela bio je napad hrvatske vojske iz pravca Gospića ka Gračacu, poznatiji kao operacija «Medački džep».
Srbi su nastanjivali sva sela osim Čorkove uvale, Korane i Sertić Poljane. Činili su većinski narod na tom prostoru i to je bio problem kojeg je trebalo rešiti i promeniti nacionalnu strukturu stanovništva. Sve to se dešavalo pod okriljem socijalističko‐komunističke vlasti u Hrvatskoj, pod okriljem politike SKJ‐SKH, proklamovanih vrednosti NOB – bratstva i jedinstva, ravnopravnosti i zajedništva svih naroda i narodnosti u SFRJ.
Nekome je smetala kohezija srpskog nacionalnog korpusa na tom prostoru i povezivanje severnih i južnih delova Hrvatske u kojima je većinsko stanovništvo bilo stanovništvo srpske nacionalnosti.
Taj proces nije bio vezan samo za Nacionalni park već i šire, sa krajnjim ciljem smanjenja broja Srba u Hrvatskoj do «snošljive granice tolerancije» koja ne sme prelaziti 5‐6% od ukupnog broja stanovnika u Hrvatskoj.
Evo nekoliko činjenica do kojih sam došao kroz razgovore sa više lica u periodu od tri godine, a koje potvrđuju napred izneto.U vreme socijalističke vlasti i socijalističkog društveno‐političkog uređenja, to su bile zabranjene i kažnjive teme, pa se niko nije ni usuđivao o tome pričati, a naročito ne, žaliti se nadležnim političkim i partijskim organima, ni javno ni tajno.
Pokušaji da se za Liku obezbedi politička autonimija u Hrvatskoj sredinom sedamdesetih godina po inicijatore se završilo tragično i potpuno ih je diskreditovalo, što do današnjih dana nije ispravljeno niti ima volje da se to učini.
Nešto pre donošenja Zakona kojim se Plitvička jezera proglašavaju Nacionalnim parkom, tadašnji ministar policije Hrvatske Stevo Krajačić dobio je zadatak da na širem prostoru Plitvičkih jezera pronađe lokaciju za gradnju vile koja bi bila namenjena za odmor i posebne aktivnosti Josipa Broza Tita Predsednika FNRJ.
Detaljnim pregledom terena iz vazduha i kopnom odabrana je lokacija na oko 2 km jugo‐zapadno od sela Plitvica iznad izvora istoimenog potoka.
Investitor je bio Sabor Hrvatske, a gradnja vile vođena je pod šifrom «99» koje ime su neki meštani koristili i kasnije. Jakov Blažević je bio u svojstvu najodgovornije osobe za gradnju mada je Stevo Krajačić bio glavni operativac.
Sve radove je izvodila manja grupa stručnih ljudi,inžinjera, tehničara i raznih majstora, a sva potrebna radna snaga je regrutovana nasilnim mobilizacijama, aktivnostima policije i UDB‐e na terenu i zatvorima. Radovi su trajali do 1953. godine.
Tadašnja UDB‐a je dobijala zadatke da pomaže u pronalaženju raznih vrsnih majstora. Tako npr. Glavni inženjer na gradilištu traži vrsnog tesara na 2‐3 meseca. UDB‐a pronalazi takvog na terenu, optužuje ga za nešto što nema veze s njegovim ponašanjem i kažnjava onoliko koliko je potrebno njegovo angažovanje na gradilištu.
Objekat je tako temeljito građen da ne postoji mogućnost njegovog rušenja pojedinačno već samo sa brdom na kojem je sagrađen i koje dominira iznad izvora potoka. Nešto iznadpotoka sagrađen je objekat za smeštaj elekto‐agregata, pa je vila i u pogledu napajanja električnom energijom bila autonomna.
Kada je objekat završen u zidarskim radovima i krenulo se u završne radove unutrašnjosti vile, glavni inženjer je za izradu vrata, prozora i podova tražio hrastovo drvo sušeno najmanje sedam godina.
Krajačiću je sugerisano da takvo drvo može pronaći na terenu samo u već sagrađenim objektima gde je hrastovina glavni građevinski matrijal. Takvi objekti su se uglavnom nalazili u ruralnim sredinama, pa je država bila prisiljena da na terenu izmišlja svakojake probleme kako bi imala opravdanje za nasilno iseljavanje čitavih sela. Od njihovih kuća izdvajani su kvalitetni delovi, rezane daske raznih profila i upućivane u zatvorske stolarske radionice Golog otoka, Lepoglave i Gradiške. U revnosnosti izvršavanja ovog zadatka se preteralo, pa je obezbeđeno znatno više matrijala od traženog. Od viška je urađen nameštaj kojim je opremljena vila i niz privatnih vila raznih drugova i drugarica koji su u to vreme bili personifikacija države i vlasti. Igrom slučaja i sam sam bio korisnik takvog nameštaja kojim je bila opremljena vila Jakova Blaževića na Plitvičkim jezerima.
U toj aktivnosti srušeno je dosta objekata na širem području, ali u i Hrvatskom Zagorju i Podravini gde su ljudi imali porodične objekte izrađene od hrastovog drveta. Od ove akcije i pošasti nisu bili zaštićeni ni Srbi ni Hrvati.
Po završetku vile postavljeni su vrlo visoki bezbednosni kriterijumi čuvanja i zaštite objekta. Postavljen je poseban režim kretanja i zadržavanja na tom prostoru, a stranim državljanima je bio zabranjen bliži pristup.
Vila je bila kapaciteta oko 80 korisnika i u prvoj verziji sa jednim apartmanom, a kasnije dva. Prilikom prvog boravka u vili Tito i Jovanka su se posvađali, pa je odmah odlučeno da im se apartmani razdvoje.
Tito je vilu koristio 2‐3 puta, jer mu se nikako nije sviđalo mesto, niti ambijent vile. Tako je i izjavio da ne želi vreme da provodi u baraci, posle čega nikada više nije došao.
Već krajem pedesetih godina 20. veka je odlučeno da se na prostoru severno od Plitvičkih jezera gradi veliki vojni poligon. Na planiranom prostoru nalazilo se više naselja isključivo nastanjenih srpskim stanovništvom, a dominirala su naselja Močila i Tobolić.Čitav prostor planiranog poligona nalazio se na teritoriji opština Ogulin i Slunj.
Zbog gradnje poligona prekinuta je drumska veza između Slunja i Plaškog i definitivno razbijen nacionalni srpski korpus na dva dela, približno granicama zamišljenih i nuđenih kotara Knin i Glina.
Vrlo mali broj meštana se preselio u obližnja naselja koja nisu bila obuhvaćena iseljavanjem, dok ih je većina napustila zavičaj i preselila se najvećim delom u Vojvodinu.
Iseljavanje je trajalo gotovo 10 godina i samo najhrabriji su pružali otpor, ali su na kraju popustili i napustili zavičaj. Od objekata koji ukazuju na prisustvo pravoslavnih stanovnika na tim prostorima ostale su ruševine crkve u Močilima i groblja sa po kojim nadgrobnim spomenikom.
U tom procesu izmene demografske slike i nacionalne strukture na prostoru Hrvatske značajno su obuhvaćena i sela Slušnica, Tepavci, a druga manje. Tako je u opštini Slunj većinsko stanovništvo postao hrvatski narod.
Postojao je plan da se poligon proširi i na sela Lička Jesenica i Skrada, a sela Sborsko i Kuselj da se pripoje opštini Titova Korenica čime bi se i u toj opštini smanjila dominacija srpskog stanovništva koja se u to vreme kretala preko 95%.
Poslednja izmena:
