MESEC BORBE PROTIV RAKA DOJKE

U EU, svake godine se otkrije oko 270,000 novih slučajeva , dok 96,000 žena umre od raka dojke.Svake godine u Srbiji se registruje 4.000 novoobolelih žena od raka dojke, a godišnje umre 1.300. Ovo su zaista zastrašujući podaci. Zbog toga je oktobar proglašen za mesec borbe protiv ove opake i potencijalno smrtonosne bolesti.

''U Srbiji će ovog meseca biti organizovan veliki broj akcija da bi se doprinelo povećanju svesti o značaju ranog otkrivanja te bolesti.

Direktor službe za epidemiologiju u Institutu za onkologiju i radiologiju, Ana Jovićević, ukazala je da je otkrivanje bolesti u ranoj fazi veoma važno jer su šanse za izlečenjem znatno veće,

Broj obolelih u Srbiji na istom nivou kao u zemljama Evrope, ali se kod nas žene uglavnom jave u kasnijoj fazi bolesti kada je lečenje vrlo komplikovano.

Najčešći su faktori rizika genetske prirode, a podložne su i osobe koje imaju ranu prvu i kasnu poslednju menstruaciju, kao i žene koje su kasno ili uopšte nisu rađale, pušenje, kao i promene benignih komplikacija koje su ranije operisane.''

Ceo tekst o ovome imate ovde.

Pregledajte redovno same sebe. Ako na taj način otkrijete bilo kakve promene,odmah se javite lekaru. Ovo treba činiti jednom do dva puta mesečno (ne u toku ciklusa).

Samopregled dojke izgleda ovako:




http://www.onk.ns.ac.yu/prevencija5.htm

Pa hajmo malo ospirnije... za sve dame i mlade i starije....


Ceo mesec oktobar je posvecen bobri protiv raka dojke sa ciljem skretanja paznje damama na opasnost od ovog oboljenja, cija je statistika sve gora i gora. Svake godine u Srbiji se registruje 4.000 novoobolelih zena od raka dojke, a godisnje umre 1.300. I postavlja se pitanje, koliko zene danas same vode racuna o svom zdravlju, o zdravlju svojih dojki i reproduktivnih organa? Koliko cesto posecujete ginekologa? Da li Vas lekar vrsi pregled Vasih dojki, ili morate da ga podsecate na to? Da li vrsite redovne samopreglede? Da li reagujete na znake koje Vam Vase telo salje, ili cekate da smetnje prodju 'same od sebe' i nikad ne odete ne pregled?

GRAĐA I FUNKCIJA DOJKE
Dojke su sačinjene iz režnjeva, kanalića, vezivnog tkiva, limfnih čvorova, mišića i masnog tkiva.
Tokom života dolazi do mnogih promena u dojkama. Prva promena javlja se tokom puberteta sa razvojem i rastom tki-va dojke. U trudnoći i nakon trudnoće u režnjevima (lobusima) se proizvodi mleko i kanalićima sprovodi do otvora na bradavicama. Tokom dojenja dojke su uvećane.
Sa starenjem i ulaskom u menopauzu (klimaks) jajnici proizvode manje hormona a broj režnjeva se smanjuje; tkivo dojke biva zamenjeno masnim tkivom. Dojke se smanjuju i menjaju oblik.

UOBIČAJENE PROMENE U DOJCI
Od puberteta do menopauze dojke prolaze kroz više prirodnih faza i promena. Uobičajene promene u dojci obuhvataju otvrdline, bol i sekreciju iz bradavica. Ove promene su uglavnom dobroćudne. Na primer, da li su Vam dojke pred menstruaciju natečene i bolno osetljive? Ukoliko jesu, verovatno je da imate ciklične promene u dojkama, stanje koje pogađa približno 50% žena. Ove ciklične promene uvek prate menstrualni ciklus (na dojke utiču oni isti hormoni koji regulišu i menstrualni ciklus).
Osećaj težine, bolna osetljivosti i stvaranje otvrdlina takođe mogu biti reakcija tkiva dojke na hormonaln promene tokom menstrualnog ciklusa; ove promene obično nestaju sa prestankom menstruacije. Važno je da o promenama koje ostaju i nakon prestanka menstruacije obavestite svog lekara.

OSTALE ČESTE PROMENE U DOJCI
Ciste su tečnošću ispunjeni prostori u tkivu dojke. Najčešće se javljaju kod žena iznad 30. godine života. Ciste su skoro uvek bezopasne.
Masna nekroza označava čvrste otvrdline sačinjene od oštećenog masnog tkiva. Mogu se razviti kao rezultat mo-drice ili udarca u grudni koš.
Fibroadenomi su okrugli, gumasti dobroćudni tumori. Fibroadenomi su najčešći tumori u kasnom pubertetu i ranim 20. godinama života. Mada se ne radi o zloćudnim tumorima, oni mogu narasti u trudnoći ili tokom dojenja.
Fibrocistične promene u dojci predstavljaju stvaranje otvrdlina koje su bolno osetljive i posebno naglašene neposredno pred menstruaciju. Ove promene mogu postati izraženije sa približavanjem žene srednjem životnom dobu.
Sekret iz bradavice može biti značajan nalaz ukoliko se javi sam od sebe (bez pritiska na bradavicu) ili iz samo jedne bradavice. Obavestite svog lekara o boji i sastavu sekreta.
Ciklični bol u dojci predstavlja bolnu osetljivost dojke koja varira tokom menstrualnog ciklusa. Na ovu vrstu bola utiču Vaši hormoni i uvek je u vezi sa menstrualnim ciklusom.
Neciklični bol u dojci često se javlja u samo jednom delu dojke. Ovakav bol nije u vezi sa delovanjem hormona niti sa menstrualnim ciklusom (ne varira tokom menstrualnog ciklusa). Ukoliko imate ovakav bol u dojci treba da se javite svom lekaru.
Bol koji ne potiče iz dojke obično se javlja u grudnom košu ili rebrima i često nije povezan sa dojkama. Uglavnom se radi o nekom drugom zdravstvenom problemu, što treba da potvrdi i Vaš lekar.

TRETMAN DOBROĆUDNIH OBOLJENJA DOJKE
O tretmanu dobroćudnih promena u dojci treba da razgovarate sa svojim lekarom. Lekar može preporučiti hirurško uklanjanje fibroadenoma ili masne nekroze, kao i punkciju bolnih cisti koje se ne povlače.
U cilju smanjivanja neugodnosti kod npr. fibrocističnih promena u dojci, lekar može preporučiti nošenje grudnjaka koji u većoj meri pritiska dojke uz grudni koš. Kod nekih žena smanjenje konzumiranja kofeina može smanjiti ovaj osećaj neugodnosti.

ZNACI UPOZORENJA
Ukoliko primetite bilo kakvu promenu u dojci, npr. novu otvrdlinu ili zadebljanje, sekret iz bradavice ili bol, nemojte je zanemarivati! Javite se doktoru koji se bavi oboljenjima dojke. Moguće je da se radi o bezopasnom stanju, ali i o znaku koji upozorava na moguć karcinom dojke. U bilo kom slučaju, dijagnozu treba da postavi specijalista za bolesti dojke. Za pomoć se obratite ako primetite bilo koju od sledećih promena u dojci:
Otvrdlinu, čvorić ili zadebljanje
Oticanje, vruće tačke, crvenilo ili tamniju kožu
Promenu veličine ili oblika
Stvaranje jamica ili nabiranje kože dojke
Svrab, ljuštenje pokožice ili osip na bradavici
Uvlačenje bradavice ili drugih delova dojke
Sekret iz bradavice koji se iznenadno javi
Javljanje novog bola koji se ne povlači
Zbog čega su ovi znaci upozorenja važni: zbog toga što mogu pomoći u ranom otkrivanju raka dojke (onda kada se može uspešno lečiti).

SAMOPREGLED DOJKE
Za uspešan samopregled dojke treba da poznajete normalno stanje (oblik, veličinu, boju, teksturu) svojih dojki. Samo-pregled dojke treba da obavljate jednom mesečno neposredno nakon menstrualnog ciklusa (ukoliko ste u menopauzi, pregled obavljate istog dana svakog meseca). Od 20. godine života sve žene treba da obavljaju samopregled dojke jed-nom mesečno.
Samopregledom dojke činite sebi svojevrstan poklon u pogledu zdravlja. On će Vam omogućiti da dobro upoznate svoje dojke i najbrže primetite eventualnu promenu koju ranije niste imali. Obraćanjem lekaru za bolesti dojke razjasnićete o čemu se radi. Većina promena u dojci je be-zazlena, ali oprez je neophodan.
DA BI ZNALI DA PREPOZNATE PROMENE, MORATE UPOZNATI
NORMALNO STANJE (OBLIK, TEKSTURU I BOJU) SVOJIH DOJKI
1. Ispred ogledala, u stojećem stavu, ispravljenih ramena i podbočenom
položaju ispituju se:
veličina, oblik i boja dojki simetričnost oblika dojki (odsus-tvo oteklina i bilo kojih drugih abnormalnosti)



2. Podignite ruke i potražite iste promene.
Dok ste pred ogledalom, palcem i kažiprstom nežno stisnite bra-davice da bi eventualno otkrili sekret. Sekret može biti beličaste, žućkaste boje ili sukrvičav.



3. Sledeći korak je pregled dojki u ležećem položaju. Desnom rukom opipava se leva dojka i obratno. Za opipavanje dojke koristite jagodice ispravljena tri prsta (kažiprst, srednji i domali prst); koriste se srednje jak pritisak i kružni pokreti prstiju.
Važno je da opipavanjem pokrijete cele dojke (od ključne kosti do početka stomaka i od jedne do druge pazušne jame).
Pregledanje dojke možete početi od bradavice, krećući se u sve većim koncentričnim krugovima ka spoljašnjim delovima dojke.
Od značaja je i da za delove dojke neposredno ispod kože primenite blaži a za dublje strukture (do rebara) intenzivniji priti-sak prstima.



4. Konačno, pregledajte svoje dojke u stojećem ili sedećem položaju. Pregledanje je obično najpogodnije izvesti nakon tuširanja, kada je koža vlažna i klizava.



LEKARU SE ODMAH OBRATITE AKO PRIMETITE:
- neuobičajenu razliku u veličini i obliku dojki -
- malu izraslinu ili čvorić na bilo kom delu dojke -
- jamice na dojci, neuobičajeno nabiranje kože dojke, oteklinu -
- da je došlo do promene položaja ili uvlačenja bradavice -
- crvenilo, bolnu osetljivost, osip, oticanje dojke ili bradavice -
- neuobičajen iscedak iz bradavice -
Upamtite: Većina otvrdlina/čvorića u dojci dobroćudne je prirode.

KLINIČKI PREGLED DOJKE
Klinički pregled dojke obavlja Vaš lekar tokom redovnih pregleda (ukoliko to ne čini, podsetite ga!). Tokom kliničkog pregleda lekar ispituje veličinu, oblik i boju dojki, kao i pazušne jame. U slučaju da pregledom uoči neuobičajene promene, lekar treba da Vas uputi specijalisti za bolesti dojke.

- MAMOGRAFIJA
Samopregled, klinički pregled i mamografija su danas najbolji put za rano otkrivanje raka dojke. Mamografski se rak dojke može otkriti u stadijumu kada još uvek ne proiz-vodi nikakve kliničke znake ili simptome.
Mamografija traje nekoliko minuta i koristi minimalne doze zračenja.
Počev od 50. godine života, mamografija jednom u dve godine preporučuje se svim ženama bez obzira na stepen rizika. Ženama sa visokim rizikom se mamografija preporučuje i ranije (u intervalima od 1 do 2 godine između 40 i 50 godina života).
Devojkama iznad 20 godina i ženama bez visokog rizika mlađim od 50 godina se za rano otkrivanje raka dojke preporučuju samopregled, klinički pregled (bar jednom godišnje) i ultrazvučni pregled dojke (sondom 7.5-10 MHz), jer je hormonski aktivno tkivo dojke veoma gusto i nepogodno za mamografsko snimanje.

DA LI SAM IZLOŽENA RIZIKU ZA RAK DOJKE?
Jednostavne činjenice da ste žena i da starite izlažu Vas određenom nivou rizika. Uz to, postoje i drugi faktori rizika. Prisustvo više faktora rizika ne znači da ćete dobiti karcinom dojke; to znači da su Vam šanse da obolite nešto veće nego kod žena sa manjim brojem faktora rizika.
Šta uzrokuje rak dojke? Uzroci nisu u potpunosti poznati. Ipak, postoje određeni faktori rizika koje možete kontrolisati i drugi na koje ne možete uticati.
Faktori na koje možete uticati
- Prvo dete nakon 30. godine života
- Namerni prekid trudnoće pre prvog rođenog deteta
- Nedojenje
- Uzimanje kontraceptivnih pilula 5 i više godina, kao i lečenje steriliteta hormonima bez kontrole njihovog nivoa u krvi
- Gojaznost nakon klimaksa
- Suzbijanje simptoma klimaksa hormonskim preparatima
- Izlaganje većim količinama zračenja

Faktori na koje ne možete uticati
- Starenje
- Rak dojke u prošlosti
- Slučajevi raka dojke u porodici
- Nasleđeni mutirani (izmenjeni) gen za karcinom dojke (BRCA1 ili BRCA2)
- Prva menstruacija pre 12. godine života
- Menopauza nakon 55. godine života
- Izmenjene ćelije dojke viđene citološkim pregledom uzorka tkiva ili sekreta iz dojke

NAJBOLJI NAČIN DA SE ZAŠTITITE OD KARCINOMA DOJKE JE:
- Dobro upoznajte svoje dojke (njihov normalan izgled, veličinu i teksturu)
- Sa svojim lekarom porazgovarajte o proceni rizika i zdravlju dojki
- U konsultaciji sa specijalistom za dojku procenite sopstveni rizik za rak dojke
- Utičite na faktore rizika koje možete menjati i izbegnite faktore rizika koji se mogu izbeći
- Redovno se javljajte na preventivne kliničke i mamografske preglede .

PREPORUKE ZA ŽENE SA VEĆIM RIZIKOM ZA RAK DOJKE
- Češći klinički pregledi uz mamografiju jednom godišnje
- Uzimanje antiestrogena tamoksifena u cilju smanjenja rizika (žene sa najvišim stepenom rizika)
- Profilaktička ili preventivna mastektomija (uklanjanje jedne ili obe dojke) ili ooforektomija (uklanjanje jajnika) u cilju smanjenja rizika (kod žena sa najvišim stepenom rizika)
- Učestvovanje u studijama hemioprevencije (ispitivanja efikasnosti lekova u prevenciji karcinoma dojke)
- U slučaju veoma visokog rizika zbog izražene porodične sklonosti karcinomu dojke mogu se primeniti i drugi načini vizuelizacije dojki, npr. magnetna rezonanca (ukoliko je tkivo dojke mamografski previše gusto).

DIJAGNOZA OBOLJENJA DOJKE
Kakva je razlika između skrininga i dijagnoze oboljenja dojke? Skrining-test (klinički pregled dojke i mamografija) se obavlja redovno i onda kada nije došlo ni do kakvih neuobičajenih simptoma. Dijagnostičke procedure se sprovode po javljanju sumnjivih znakova i simptoma.
Da li ste primetili ikakve promene u dojkama koje ne sma-trate normalnim? Ako jeste, javite se svom lekaru.

DIJAGNOSTIČKA MAMOGRAFIJA
Svaki mamogram poredi se sa ranijim snimcima dojke radi utvrđivanja eventualnih promena. Ukoliko mamogram ukaže na potrebu, sprovode se i druge dijagnostičke procedure.

ULTRAZVUK
Ultrazvučnim pregledom mogu se razlikovati ciste ispunjene tečnošću od čvrstih otvrdlina u dojci. Ispitivanje je bezbolno i bezbedno i obavlja se prevlačenjem ultrazvučne sonde preko specijalnim gelom premazanih dojki. Ultrazvuk dojke je pogodan za praćenje dobroćudnih promena i kontrolu zdravlja dojki kod mladih žena.

BIOPSIJA
Biopsija podrazumeva uzimanje uzorka tkiva dojke. Tokom procedure lekar uzima uzorak tkiva dojke iglom (biopsija iglom) ili skalpelom (otvorena biopsija). Tkivo se ispituje mikroskopski i pregleda na prisustvo karcinoma ili prekanceroznih ćelija. Biopsija generalno nije bolna, ali možete osećati određenu neugodnost.
Biopsija je jedini način da se odredi da li je promena dobroćudne ili zloćudne prirode. Važno je da znate da je 4 od 5 biopsiranih otvrdlina/čvorića u dojci dobroćudne prirode.
Pitanja koja možete postaviti svom lekaru:
- Koji tip biopsije preporučujete i zašto?
- Na koji način će se biopsija izvesti?
- Koliko biopsija traje?
- Koje su moguće propratne pojave?
- Kada ću saznati rezultate?
- Kada ću moći da se vratim svom redovnom životu?

VRSTE RAKA DOJKE
Postoji nekoliko vrsta raka dojke; oni se najšire klasifikuju u dve grupe: in situ i invazivni karcinom dojke.
In situ karcinom podrazumeva da se abnormalni rast ćelija zadržava unutar zidova kanalića ili režnjeva (lobusa) dojke. Ovi karcinomi se često nazivaju prekanceroznim stanjima zbog toga što se mogu razviti u invazivni karcinom ili povećavaju rizik za nastanak ovakvog karcinoma. In situ karcinomi, dok su u tom obliku, nemaju sposobnost zahvatanja normalnog tkiva dojke niti metastaziranja.
Invazivni karcinom podrazumeva širenje abnormalnog ras-ta ćelija u okolna tkiva. Invazivni karcinomi dojke često metastaziraju, tj. maligne ćelije iz tkiva odlaze u druge organe. Najčešća mesta metastaziranja karcinoma dojke su limfni čvorovi, pluća, jetra, kosti i mozak.

STADIRANJE (ODREĐIVANJE PROŠIRENOSTI) KARCINOMA DOJKE
Uz tip karcinoma dojke, za zbrinjavanje ove maligne bolesti značajne su i karakteristike rasta, veličina i raširenost tumora. Definisanje ovih karakteristika naziva se stadiranje karcinoma dojke. Stadijum određuju tri elementa:
- Vepičina tumora u dojci
- Širenje karcinoma u limfne čvorove u pazušnoj jami
- Znaci metastaziranja u druge delove organizma
Najbolji rezultati lečenja postižu se kod bolesnica čiji je tumor manji od 2 cm i nije došlo do zahvatanja limfnih žlezda u pazušnoj jami.

ONKOLOŠKA TERAPIJA RAKA DOJKE
Hirurgija je veoma značajna u lečenju ranog raka dojke, koji je operabilan ako nije veći od 5 cm. Ciljhirurškogtretmanaje uklanjanje tkiva koje sadrži karcinom. Hirurški tretman se često kombinuje sa citostatskom terapijom, zračnom ili hor-monalnom terapijom. Generalno, postoje dve vrste hirurškog tretmana raka dojke: poštedna terapija i mastektomija. Poštedna operacija dojke podrazumeva uklanjanje samog tumora ili određenog dela dojke (kvadranta). Prilikom ove intervencije uklanjaju se i pazušni limfni čvorovi. Zračna terapija se primenjuje nakon toga u cilju uništavanja eventualno preostalih ćelija karcinoma. Mastektomija podrazumeva uklanjanje cele obolele dojke i pazušnih limfnih čvorova.
Citostatska terapija predstavlja primenu različitih lekova u cilju uništavanja ćelija raka. Oni se mogu primeniti pre ili nakon hirurške terapije, kao i u lečenju metastaza.
Zračna terapija koristi iks-zrake visoke energije u cilju uništenja ćelija karcinoma koje nisu uklonjene hirurškim putem i smanjuje verovatnoću ponovnog javljanja raka na istom mestu.
Hormonalna terapija raka dojke podrazumeva upotrebu lekova koji blokiraju efekte estrogena ili proizvodnju estrogena u organizmu u cilju suzbijanja rasta raka (ako je tumor hormono-zavistan). Tamoksifen je preparat koji se u tom smislu najčešće koristi; on blokira estrogen (ženski reproduktivni hormon koji može da pospeši rast ćelija raka preostalih nakon hirurške intervencije).






Brosura 'Zdravlje dojke', autor: prof. dr Sladjana Filipovic

I zato nemojte se bojati,borite se za svoje zdravlje govorim vam iz licnog iskustva,jer sama znam koliko nesto moze da boli i kroz sta sve prodje jedna zena koja se susretne sa promenama na dojci.

Od boli,neprijajatno,bolnih pregleda do konacne dijagnoze....Ali kada se na vreme javite svom lekaru i kada shvatite da svemu ima leka onda se opet osmeh vrati na vase lice.
Zato ne dozvolite ni da nestane...kontrolisite svoje grudi redovno jer samo na taj nacin mozete pomoci sebi.

Zato samo hrabro....Bela76

PS.Da bolje shvatite bio je benigni tumor i na moju srecu sve se pozitivno zavrsilo....zato sto sam na vreme otisla kod lekara...

Hvala puno na celom tekstu.Ja imam pozitivnu porodicnu anemezu i palpatorno nodularnu displaziju dojki,utvrdjenu pre 15 godina.Pre mesec dana sam bila kod onkologa,uradili smo ultrazvucni pregled,preporucio mi je samopregled svakog meseca,zato mi je ovaj tekst znacajan,jer nisam znala tacno kako da se opipavam i preporucio mi je za dve,tri godine obavezan pregled mamografom.

U početku žene s rakom dojke nemaju nikakvih tegoba. Obično kad nastaje rak dojke on se u početku ne pipa, a tada je ako postoji, liječenje najefikasnije i to najčešće bez odstranjenja cijele dojke. U našim ordinacijama kada pitamo žene kada ste bili na pregledu dojki (mamografija ili ultrazvuk) čest odgovor je nikad, prije 5 ili 10 godina i vrlo često čujemo: „ Mislim da ne trebam raditi preglede za dojku jer ništa ne osjećam“. Upravo ova rečenica je pogrešna i svi zajedno a pogotovo liječnici, moraju u razgovoru sa svojim pacijenticama razbiti ovo pogrešno shvaćanje.

.Rak dojkeDakle ukoliko postoji početni rak i mi ga utvrdimo mamografijom ili ultrazvučnim pregledom preživljavanje žene je preko 95 % i kvaliteta života je nepromijenjena. U 80% slučajeva raka dojke žena kvržicu otkriva sama, i to je loše, jer tada je rak već opipljiv a mi ga danas možemo otkriti dok se ne pipa, a postoji u dojci. Međutim treba poticati žene na preventivne preglede i stalno razbijati strah od pregleda. Vrlo često razbacane i brojne kvrge po dojkama koje neke žene imaju obično nisu rak već dobroćudne, fibrocistične promjene o kojima je bilo govora nešto ranije

Ukoliko žene nešto osjećaju i jave se liječniku prvi simptom je kvržica koju su napipale u dojci ili puno rjeđe bol u dojci kada se kasnije utvrdi da se radi o raku dojke. U početku kvržica koja se može pipati ona je slobodno pomična ispod kože kad ju se pomakne prstima. U uznapredovalim stadijima bolesti, kvržica je obično prirasla za stjenku prsnog koša ili za kožu iznad nje. U tim okolnostima ona se ne može uopće pomicati, ili se ne može micati odvojeno od kože za koju također može biti prirasla. U nekih bolesnica u uznapredovalim stadijima na koži iznad opipljive kvrge mogu se uočiti promjene na koži od uvlačenja kože, crvenila i otoka kože pa sve do vidljivih rana na koži iznad kvrge u dojci koje mogu i krvariti.

Upalna dojkaKod postojanja upalnog raka dojke koji je vrlo rijedak, postoji dojka koja je vruća, crvena i otečena, ona djeluje inficirano. Često se unutar dojke ne pipa kvrga. Rak dojke najčešće pogađa lijevu dojku. U 4-10 % bolesnica postoje primarni obostrani tumori dojki ili se drugi primarni tumor dojke razvije kasnije.

Prvi stadij raka dojkePočetni rak dojke u gornjem vanjskom kvadrantu dojke

Najčešći smještaj raka dojke u dojci:

* Vanjski gornji kvadrant dojke - 50%
* Središnji dio dojke - 20%
* Vanjski donji kvadrant - 10%
* Gornji unutarnji kvadrant - 10%
* Donji unutarnji kvadrant - 10%

SIMPTOMI KOJI MOGU UPUĆIVATI NA RAK DOJKE

* KVRŽICA KOJA JE NA OPIP IZRAZITO DRUGAČIJA OD OSTALOG TKIVA
* OTOK TKIVA KOJI NE PROLAZI
* NABIRANJE ILI UVLAČENJE KOŽE
* OROŽNJAVANJE, ZADEBLJAVANJE KOŽE OKO BRADAVICE
* PROMJENA OBLIKA DOJKE
* PROMJENE BRADAVICE, POPUT UVLAČENJA BRADAVICE
* PROMJENA OBLIKA DOJKE
* CRVENILO NA KOŽI DOJKE
* ISCJEDAK IZ BRADVICE, POSEBNO UKOLIKO JE KRVAV ILI SMEĐE BOJE

Rak dojke


Rak dojke je najčešći zloćudni tumor u žena. Rijetko se javlja prije 20. godine života, a najčešći je između 55. i 70. godine života.
Opasnost od raka dojke je povećana u žena:
- koje su imale prvu menstruaciju prije 12. godine
- koje su imale menopauzu prije 50. godine
- koje nisu rodile ili su rodile poslije 30. godine
- u kojih je kod biopsije dojke nađen poremećaj normalnih struktura stanica
- koje su operirane zbog raka jedne dojke (vjerojatna učestalost raka u drugoj dojci je oko 6%)
- ako je u obitelji netko od bliskih srodnika imao rak dojke
- poslije 50. godine života
U žena poslije 50. godine opasnost se povećava s gojaznosti i odnosom tjelesne težine prema visini. Žene s vlažnim cerumenom (cerumen = ušna mast) sklonije su raku dojke.

Rast raka dojke i način širenja

Rast: Rak dojke raste polagano udvostručenjem tumorskih stanica. U 15-40% slučajeva nastaje na više mjesta unutar dojke. Prirodni tijek karcinoma dojke odlikuje dugotrajnost. Srednje je preživljenje u pacijenata koji odbiju svaki način liječenja između 2.5 i 3 godine, ali nekada može biti i duže od 20. godina. Procjenjuje se da se prosječan tumor udvostručuje oko tri puta godišnje. Potrebno je 5-8 godina da se tumor poveća na promjer od 1 cm i tek tada se može otkriti pipanjem i samo-pregledom.
Presadnice (metastaze): Kako tumor raste, odbacuje stanice koje se šire po tijelu limfnim ili krvnim žilama. Rak dojke vrlo rano stvara udaljene presadnice (metastaze) i zato neki drže da već u trenutku otkrivanja rak dojke ima karakteristike bolesti koja zahvaća cijelo tijelo.
Širenje tumora u okolno tkivo: Izravno širenje tumora u kožu i potkožno tkivo uzrokuje nabiranje kože, uvlačenje kože i bradavice, a ponekad i rane. Karcinom se može tako, izravno, širiti i u dublje slojeve, mišiće i stjenku grudnog koša. Ako tumorske stanice začepe limfnu mrežu kože, nastaje otok kože koji izgleda kao narančina kora (peau d' orange).
Širenje krvlju i limfom: Tumor se limfnim vodovima širi do limfnih čvorova u pazušnoj jami i drugim područjima u tijelu. Krvlju se presadnice šire osobito često u pluća, jetru i kosti (lubanja, kralješnica, rebra, prsna kost, gornji dio bedrene i nadlaktične kosti), mozak, jajnike i nadbubrežnu žlijezdu.
Oko 95% žena koje umiru od raka dojke ima presadnice.

Prognoza ishoda bolesti

Za predviđanje tijeka i ishoda bolesti bitni su slijedeći čimbenici:
- veličina tumora: što je karcinom veći, veća je i vjerojatnost ponovnog javljanja
- stanje limfnih čvorova u pazušnoj jami: ukoliko su zahvaćeni, znak je to loše prognoze
- osjetljivost na hormone: bolesnice koje imaju tumor osjetljiv na hormone (koji posjeduje tzv. hormonske receptore (prijemnike) za ženske spolne hormone estrogen i progesteron) imaju bolju prognozu i preživljenje
- vrsta tumorskog tkiva, tj. stupanj zloćudnosti stanica: tumor prvog stupnja s blagim promjenama stanica ima dobru prognozu, dok je onaj trećeg stupnja s velikim promjenama stanica koje se ubrzano dijele, loš znak.

Obostrani rak dojke
Rak dojke istodobno na obje strane javlja se kod 1% bolesnica. U žena koje su operirale rak na jednoj dojci povećanje rizik za razvoj raka dojke u drugoj dojci te je zato potrebna redovna kontrola kod liječnika i mamografija jednom godišnje.


Simptomi raka dojke

- Bezbolni čvor u dojci je glavni znak. Većina žena sama napipa čvor. Ponekad je čvor bolan na dodir ili praćen spontanim bolovima.
- Iscjedak iz bradavice koji je najčešće sukrvava ili krvav, a rjeđe proziran ili zamućen
- Nedavno uvučena bradavica koja se ne može izvući. U nekih je žena bradavica prirodno uvučena, ali nije pričvršćena u tom položaju kao kod raka dojke i može se djelomično izvući.
- Osip, rane na koži dojki i kraste na bradavici
- Ograničena uvučenost kože iznad tumora
- Koža dojke koja sliči kori od naranče
- Crvenilo, oteklina, toplina i bolna osjetljivost tipični su znakovi upalnog oblika karcinoma dojke.
- Povećani limfni čvorovi u pazušnoj jami, bolovi u leđima ili "patološki" prijelomi kostiju (prijelomi koji nastaju uslijed minimalnog opterećenja kosti) koji nastaju zbog presadnica (metastaza) u nekih žena mogu biti prvi znakovi raka dojke.

Dijagnostičke pretrage
Za dijagnosticiranje raka dojke potrebne su slijedeće pretrage:
- pregled i pipanje promjena na dojci, u pazušnoj jami, području iznad ključne kosti, trbuhu, pregled jetre i osjetljivost kralješnice na bol i lagani udarac (sukusija)
- mamografija i eventualno galaktografija (snimanje izvodnih kanala dojke)
- punkcija (probadanje iglom i izvlačenje uzorka stanica) čvora na dojci i operacijska biopsija (uzimanje komada tkiva za analizu)
- krvna slika i količina enzima alkalne fosfataze (ovaj je enzim povećan u stanjima pojačane razgradnje kosti, a upravo se to događa kad presadnice raka dojke nalazimo u kostima)
- rentgenska snimka pluća i kostura
- scintigrafija (snimanje pomoću otopina izotopa) jetre i kosti koja služi za otkrivanje presadnica

Liječenje

Liječenje raka dojke sastoji se od više metoda, a ovisi o stadiju bolesti, vrsti tumorskih stanica i njihovoj zloćudnosti, osjetljivosti tumora na hormone i o dobi bolesnice s obzirom na menstruacijski ciklus.
Metode liječenja su:
- kirurško liječenje
- zračenjem
- hormonsko
- lijekovima (kemoterapija)

Kirurško liječenje
Kirurškim se liječenjem uklanja tumor u dojci i njenoj okolini (pazušna jama) ukoliko je to moguće. Prvih pedeset godina ovog stoljeća radila se u tu svrhu radikalna operacija u kojoj se odstranjivala cijela dojka, mišić ispod nje (pektoralni mišić) i limfni čvorovi u pazuhu. Ponekad se radila i proširena radikalna operacija kod koje su se odstranjivali limfni čvorovi uz prsnu kost.
Nakon toga se uvela modificirana radikalna mastektomija (odstranjenje dojke) s odstranjenjem manjeg dijela mišića, ili se oni uopće nisu odstranjivali.
Zadnjih 20-30 godina primjenjuje se poštedna operacija dojke koja obuhvaća odstranjenje samog tumora, tumora i dijela dojke ili kvadranta dojke s istodobnim odstranjenjem limfnih čvorova u pazuhu. Poslije ove operacije dojka se zrači. Ako se u pazuhu nađu presadnice, potrebno je i sistemno liječenje citostaticima (citostatik je lijek protiv tumora) ili hormonima.
Proučavanje rezultata liječenja velikog broja žena tijekom razdoblja nakon kirurškog zahvata dovelo je do zaključka da su rezultati kombinacije poštednog liječenja i zračenja jednaki kao kod modificirane radikalne mastektomije, ali je kvaliteta života bolja jer je sačuvana dojka. Zato se danas u pravilu poštedna operacoija sa zračanjem primjenjuje kad je tumor manji od 4 cm u promjeru.
Modificirana radikalna mastektomija mora se učiniti u slijedećim slučajevima:
- ako nije moguće obaviti propisano zračenje nakon kirurškog zahvata
- ako bolesnica ne želi sačuvati dojku i daje prednost odstranjenju dojke kako bi izbjegla zračenje
- kod višestrukih tumora dojke u jedne žene
- ako je mamografija pokazala velika kalcificirana područja (u tkivo se odlaže kalcij)
- u žena s velikim tumorom u maloj dojci jer bi poslije liječenja estetski rezultat bio loš
- ako žena boluje od nekih bolesti vezivnog tkiva
- ako je tumor veći od 4 cm u promjeru

Razlika između operabilnog i neoperabilnog raka dojke
Operabilni (onaj koji je moguće odstraniti kirurškim zahvatom) rak dojke je onaj koji se kiruškim zahvatom može potpuno ukloniti, a to je moguće ukoliko ne zahvaća ili se nije učvrstio za kožu ili dublje strukture dojke te ako tumor nije metastazirao dalje od pazušnih ili limfnih čvorova unutar dojke.
Neoperabilni karcinom dojke je onaj koji je proširen izvan opisanog područja te ga je operacijom nemoguće u potpunosti odstraniti.

Liječenje zračenjem
Zračenje nije prihvaćeno kao glavna i jedina metoda liječenja raka dojke. Primjenjuje se nakon operacije da bi se uništile preostale tumorske stanice i spriječila ponovna pojava bolesti. Ukoliko je bolest uznapredovala, zračenje se radi da bi se smanjili simptomi i poboljšala kvaliteta života. Zračenje se primjenjuje također kod koštanih presadnica da se ublaže bolovi u kostima i eventualno spriječe patološki prijelomi izazvani bujanjem tumorskog tkiva u kosti.
Komplikacije liječenja zračenjem su rijetke, a uključuju otvrdnuće kože iznad zračenog područja, lomovi kostiju, određene vrste upale pluća i oštećenja živaca.

Hormonsko liječenje
Ova vrsta liječenja primjenjuje se u liječenju raka dojke koji je osjetljiv na djelovanje hormona (koji ima hormonske receptore, prijemnike). Danas se u pravilu primjenjuje hormonska terapija s anti-estrogenima (tamoksifen) koji blokiraju hormonske receptore i sprečavaju djelovanje hormona na tumorsko tkivo. Također se upotrebljava aminoglutetimid koji blokira stvaranje hormona.
U obzir dolazi i odstranjenje jajnika ili rjeđe, zračenje jajnika, a oba postupka imaju za cilj onemogućivanje jajnika da proizvodi hormone koji potiču rast tumora.
Ukoliko je rak hormonski ovisan, od ovog načina liječenja očekuju se dobri rezultati.
Popratne pojave hormonskog liječenja
Više od 90% bolesnica liječenih tamoksifenom nema nikakvih popratnih smetnji. Preostale žene imaju mučninu koja prestaje nakon nekoliko tjedana do mjesec dana, poremećaje menstrualnog ciklusa i napadaje valova vrućine. Povećana je učestalost tromboze (stvaranje ugrušaka) vena, a oko 30% žena žali se na vaginalnu suhoću. Slično nadomjesnom liječenju estrogenom, liječenje tamoksifenom povećava rizik od pojave karcinoma maternice. Izgleda da rizik raste s trajanjem liječenja. Određeni pokazatelji upućuju da tamoksifen može smanjiti bolesti srca i osteoporozu. Pacijenti se obično debljaju zbog pojačanog apetita i zadržavanja tekućine što su najneugodnije popratne pojave liječenja.

Kemoterapija
Kemoterapija podrazumijeva liječenje lijekovima koji djeluju protiv tumora, a nazivaju se još citostatici. Najčešće se primjenjuje tzv. polikemoterapija, odnosno liječenje s više vrsta lijekova koji uključuju neke od slijedećih: ciklofosfamid, metotreksat, 5-fluorouracil, adriamycin, vinkristin, leukovorin, premarin.
Lijekovi se mogu dati kao početno liječenje u određenim slučajevima kad liječnik procjeni da bi mogli dovesti do smanjenja tumorske mase i omogućavanja poštedne operacije.
Problem liječenja protu-tumorskim lijekovima su njihove brojne neželjene osobine jer osim što uništavaju tumorsko tkivo, uništavaju i stanice organizma pa bolesnicima mogu pojačano gubiti kosu, imati proljeve ili povraćanje zbog uništavanja stanica probavnog sustava, imati smanjenu sposobnost obrane organizma od infekcija, smanjenu sposobnost zgrušavanja, anemiju,� Ovi se lijekovi najčešće daju bolesnicima u ciklusima tako da se organizmu omogući oporavak.
Sva sredstva koja se upotrebljavaju za liječenje tumora, a osobito skupina lijekova koja se naziva alkilirajući agensi kao što je ciklofosfamid, potencijalni su kancerogeni (uzrokuju druge karcinome u tijelu). Povećana je npr. učestalost leukemija, ali prednosti ovog liječenja kod žena s presadnicama u limfnim čvorovima daleko nadmašuju nedostatke. Još je prerano za procjenu javljanja drugih, ne-krvnih tumora nakon ovog liječenja jer je za njihov razvoj obično potreban dugi niz godina.

Adjuvantno liječenje
Pojam adjuvantnog liječenja podrazumijeva liječenje uznapredovalih tumora koji se kirurškim zahvatom ne mogu odstraniti, a u svrhu usporenja tijeka bolesti, smanjenja simptoma i poboljšanja kvalitete života bolesnika.
Pacijenti umiru zbog presadnica (metastaza) te se primjenjuju sistemski načini liječenja koji smanjuju udaljene presadnice i produžuju život pacijenta. Dakle, čak i kada pacijent nije izliječen, može mu se nešto produžiti život.
Ova vrsta liječenja uključuje lijekove protiv tumora, hormonsku terapiju (tamoksifen) i odstranjenje jajnika kirurški ili zračenjem (zračenjem se uništavaju stanice jajnika pa je rezultat isti kao kod operativnog odstranjenja).

Vrste raka dojke





1. Preinvazivne forme raka dojke

Preinvazivne forme raka dojke, kao i kod drugih ginekoloških organa označavaju zamjenu urednog epitela mliječnih kanalića malignim epitelom, pri čemu su bazalna membrana, kao i granica prema vezivnom tkivu (stromi) intaktni. Kada su u pitanju preinvazivne forme raka dojke, razlikuju se dva različita oblika:

* neinfiltrirajući (intra) duktalni Carcinoma in situ, koji se označava DCIS ili IDCIS, slika 2. DCIS čini ukupno 10 - 20% svih karcinoma dojke, i ca 80% svih neinfiltrirajućih "in situ" karcinoma. Zahvaća epitel srednjih i malih mliječnih kanalića. Javlja se u različitim formama (komedo, solidni, kribriformni, mikropapilarni i papilarni tip karcinoma), a rizik invazivnog rasta se procjenjuje na 30 - 50%. U 10 - 15% slučajeva javlja se bilateralno i u 10% (pa do 1/3) multicentrično. Liječi se kao invazivni karcinom, pri čemu stoje dvije mogućnosti na raspolaganju: jednostavna mastektomija s limfonodektomijom, ili poštedna operacija (široka ekscizija) s adjuvantnim zračenjem. Ovaj se oblik pojavljuje u premenopauzalnih i postmenopauzalnih žena, opipljiva je masa i često je ograničen na samo jedan kvadrant dojke. Čini 43% dijagnosticiranih raka dojke u žena od 40 do 49 godina, i 92% u žena od 30 do 39 godina. Ukoliko se ne liječi, velika je vjerojatnost razvoja invazivnog karcinoma, no budući je lokaliziran, može se u potpunosti operativno odstraniti.




* neinfiltrirajući (intra) lobularni Carcinoma in situ - CLIS. CLIS se javlja s učestalosti od 1 - 6% svih karcinoma dojke, i 30 - 50% svih neinvanzivnih karcinoma dojke. Zahvaća epitel najmanjih, terminalnih intralobularnih mliječnih kanalića (acinus), koji su prošireni i ispunjeni malignim stanicama, bez znakova prodora u stromu. CLIS se javlja u 30 - 67% slučajeva bilateralno, a osobiti rizik predstavlja multicentrična pojava koja se registrira u 60 - 85%. Razlikuju se tip A s monomorfnim epitelnim stanicama i tip B s pleomorfnim stanicama, koji je potencijalno zloćudan. CLIS se za razliku od DCIS smatra prekancerozom, a u liječenju se prije svega koristi poštedna operacija. Kod pozitivne obiteljske anamneze se preporučuje zbog visoke učestalosti multicentričnosti bilateralna mastektomija ili jednostrana mastektomija s kontralateralnom biopsijom. Otkriva se obično slučajno jer ne stvara nikakvu opipljivu masu, najčešće u premenopauzalnih žena. Između 25 i 35% bolesnica s ovom dijagnozom razvija invazivni oblik karcinoma nakon pritajenosti ( nekad i do 40 godina). Jednako učestalo se pojavljuju na obje strane.

2. Invazivne forme raka dojke

Kada su u pitanju invazivne forme raka dojke, razlikuju se:


infiltrirajući karcinomi dojke:

infiltrirajući duktalni karcinom,

infiltrirajući duktalni karcinom s dominantnom intraduktalnom komponentnom,

infiltrirajući lobularni karcinom,

mucinozni karcinom,

medularni karcinom,

papilarni karcinom,

tubularni karcinom,

adenoidno-cistični karcinom,

sekretorni (juvenilni) karcinom,

apokrini karcinom,

karcinom s metaplazijom i

drugi infiltrirajući karcinomi.

Morbus Paget - Paget karcinom.

Рак дојке је најчешћи малигни тумор код жена са око 1.150.000 новооболелих жена у свету сваке године.
У нашој земљи, рак дојке представља изузетно велики проблем из више
разлога:

1. Најчешћи малигни тумор код жена и водећи узрок смрти међу малигним
туморима. Сваке године у Србији се региструје око 3700 новооболелих,
што представља више од четвртине свих малигних болести код жена.Од
рака дојке годишње умре 1300 жена, што чини око 18% смртности од
канцера.

2. Стопе инциденце и морталитета су у непрекидном порасту.

3. Један је од водећих узрока превремене смрти код жена.
Мерен годинама изгубљеног живота, рак дојке је на трећем месту као
узрок смрти код жена старости 45-64 године, после цереброваскуларних
болести и исхемијске болести срца.

4. Открива се најчешће у поодмаклој фази.

У нашој земљи, код само 20% жена тумор дојке се открије док је још
мањих димензија, испод 2 цм; удео непалпабилних тумора је
занемарљив. У тренутку постављања дијагнозе, готово две трећине жена
већ има регионално проширену болест или удаљене метастазе, што
значајно смањује њихове шансе за излечење. Наиме, петогодишње
преживљавање леченог рака дојке откривеног у локализованој фази (када
је ограничен само на ткиво дојке) износи 97%, регионално проширене
болести 79%, а болести откривене у метастатској фази свега 24%

ЕПИДЕМИОЛОШКА СИТУАЦИЈА РАКА ДОЈКЕ У СРБИЈИ

Најзначајнији фактори ризика

1. Године старости
Ризик за рак дојке повећава се са годинама старости.
У централној Србији, узрасно-специфична стопа инциденце на
100.000 жена се повећава од 20,6 (код жена 30-34 године)
до 223,2 (код жена 60-64 година старости).

2. Позитивна породична анамнеза (генетски фактори)
Генетски фактори су одговорни за 5 до 10% случајева рака дојке.
У случају позитивне породичне анамнезе, ризик ће зависити од
степена сродства, типа малигне болести, броја и пола оболелих
сродника и њихове старости приликом откривања болести.
Карактеристике које носе ризик су: већи број блиских сродника,
болест у млађем узрасту, обострана болест, рак дојке код
сродника мушког пола и др.
Нпр., ако особа наводи да су њена мајка или сестра оболеле или
боловале од рака дојке, ризик је 2,1 пут већи него код особа са
негативном породичном анамнезом. Ако наводи једну рођаку
другог степена са раком дојке, релативни ризик је 1,5. Ако су и
мајка и сестра оболеле од рака дојке, релативни ризик (РР) је 3,6.

3. Претходни рак дојке
Жене које су боловале и биле лечене од рака дојке, имају
повећан ризик за примарни рак дојке у другој дојци (РР 3-4).

4. Бенигне пролиферативне болести дојке
Биопсијом потврђена атипична хиперплазија повезује се са
повећаним ризиком за рак дојке (РР 4,2, 95% ЦИ 3,3-5,4).

Остали фактори ризика

1. Репродуктивни фактори
• рана менарха (пре 12. године)
• касна менопауза (после 50. године)
• нерађање
• касни први порођај (после 30. године)
• недојење
2. Употреба хормонских препарата
Вишегодишња употреба хормонске супституционе терапије у
менопаузи повећава ризик за рак дојке (РР 1,24, 95%ЦИ 1,02-
1,5).
3. Густина ткива дојке на мамографском снимку
Густина ткива дојке ≥75% повезује се са повећаним ризиком у
односу на мамографски налаз без повећане густине (РР 5,0,
95% ЦИ 3,6-7,1).

Hvala moderatorima na ovakvom tekstu i podsecanju. Ne obavestenos je ovde i najveci problem.

Koliko vidim medju onima koji su postavili ove tekstove ima i muskaraca, lepo je da i oni o ovome misle i da su spremni na to da podsete svoje majke, sestre, zene, devojke i drugarice.

Svi znamo da od raka dojke oboleva jedna od osam zena, dugo se smatralo da je glavni uzrocnik nastanka genetski faktor koji je i dalje na prvom mestu kada govorimo o uzrocnicima maligniteta dojke. Ne zelim da govorim o vaznosti mamografije i samopregleda jer sve mi to vec dobro znamo kao sto znamo i to da je rak dojke potpuno izleciv jer terapija koja se primenjuje daje i vise nego dobre rezultate.

Kao glavna vest na Yahoo -u danas je bio zakljucak naucnika da je moguce smanjiti broj obolelih za citavu trecinu ukoliko bi zene jele manje a vezbale vise. Estrogen koji utice na pojavu raka se smanjuje sportom dok je salo oko stomaka zena osnovno "skladiste" doticnog hormona...uz izbacivanje nikotina i smanjenje suncanja rezultati su zadivljujuci...Genetski faktor je moguce izbeci u sta se dugo sumnjalo...

http://news.yahoo.com/s/ap/20100325/..._breast_cancer

..molila bih vas da procitate kako biste sebe sacuvale kao i one koje volite...

P.S. ukoliko slicna tema postoji molim moderatore da spoje moj post sa njom...uspela sam da pronadjem samo opstu onkologiju, smatram da bi mozda bilo pametno otvoriti temu koja ce se odnositi samo na tzv "zenstvena" maligna oboljenja kao sto su rak grlica marerice, dojke, materice...isuvise su casta da bi zatvarali oci...

Zamolila bih vas da mi kazete nakon ove dijagnoze "DESNA DOJKA: 1. 10953/09: Carcinoma ductale invasivum mammae, NST. Dimenzije tumora 19x15x9mm. 2.
10966/09: Carcinoma mammae metastaticum lymphonoidi.1/18. 3. Lokalizacija lateralna. Tu markeri ER sc.8 HER2 1+ PR sc.7" bez preporucene hemoterapije (zbog srcanih problema i 2 mozdana udara osoba je odbila hemoterapiju a i dr je rekao da nije neophodna) a uz hormonsku terpiju Arimidexom, kolika je verovatnoca da ce se osobi od 65 godina rak vratiti ili metastazirati? Znam da niko ne moze precizno da kaze ali nemam nikakve statisticke podatke pa bar otprilike...

Unapred hvala