evo malog dodatka :
Kovani novac
U XIX veku u Srbiji, u vreme vladavine Karađorđa i kneza Miloša, karakteristično je postojanje u opticaju velikog broja različitih moneta, od turskih do zapadnoevropskih. Poznato je da su tokom tog perioda u opticaju bile 43 različite vrste stranog novca, i to 10 zlatnih, 28 srebrnih i 5 bakarnih. Od toga
, međutim, uporedo sa uspešnim političkim oslobađanjem od turske zavisnosti, počinju da se čine prvi koraci ka uspostavljanju sopstvenog monetarnog sistema, da bi, najzad, pošto je proteklo više od četiri stoleća od kovanja poslednjeg srpskog srednjovekovnog novca, bio iskovan prvi novac u obnovljenoj Srbiji.
Suočen sa problemima koje su izazivale brojne vrste novca u Kneževini Srbiji, knez Mihailo Obrenović donosi rešenje da se kuje prva srpska moneta. Tako je nastao prvi srpski kovani novac, izrađen u bečkoj kovnici od legure bakra, u apoenima od 1, 5 i 10 para, s likom kneza Mihaila na aversu i godinom izdanja 1868. Nova novčana jedinica, s nazivom dinar, iskovana je u srebru 1875. godine. Nosila je lik kneza Milana, a izrađena je u apoenima od 50 para, 1 i 2 dinara. Prvi zlatni novac u Srbiji iskovan je 1879. godine u nominalnoj vrednosti od 20 dinara. Povodom proglašenja kneza Milana za
kralja Srbije 6. marta 1882, kovan je zlatni novac od 10 i 20 dinara, popularno nazvan «milandor».
Time je Srbija uobličila svoju nacionalnu monetu, u potpunosti primenivši standarde Latinske novčane unije, čije su stroge odredbe propisivale finoću metala, težinu i dimenzije kao i kod franaka zemalja članica Unije.
Tokom kasnijih godina emitovano je još nekoliko vrsta kovanog novca. Poslednja emisija sa likom vladara iz dinastije Obrenovića potiče iz 1897, kada je u srebru iskovan novac od 1 i 2 dinara sa likom kralja Aleksandra I Obrenovića.
Dinastička smena na prestolu 1903. godine donela je izvesne promene u oblasti izdavanja novca. Zakonom iz 1904. predviđeno je kovanje metalnog novca sa likom novog vladara, Petra I Karađorđevića. Iz iste godine je i prva emisija od pet različitih apoena, iskovanih u bronzi i srebru, kao i jubilarni srebrni novac od 5 dinara sa likovima Karađorđa i Petra I iskovan povodom stogodišnjice Prvog srpskog ustanka. Ova emisija, kao i sledeće dve, iz 1912. i 1915, kovana je u Beču. Izbijanjem rata obustavljena je svaka veza sa tom kovnicom, zbog čega je deo emisije iz 1915. iskovan u pariskoj kovnici, dok je emisija iz 1917. kovana u Americi.
Po završetku Prvog svetskog rata, na teritoriji novostvorene Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca zatekle su se u opticaju razne vrste kovanog novca. Taj novac je postepeno zamenjivan i već 1920. emitovan je kovani novac nove države, kada je prihvaćeno da nacionalna novčana jedinica bude dinar, koji se deli na 100 para. Kralj Aleksandar I Karađorđević godine 1925. emituje zlatni novac, čija je vrednost bila 20 dinara. Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca postaje 1929. godine Kraljevina Jugoslavija, pa se pristupilo emitovanju novca sa novim nazivom države.
U periodu do 1941. godine emitovan je kovani novac različitih nominala i sastava metala, nastao uglavnom u Beču, da bi se s poslednjom emisijom kovanog novca Kraljevine Jugoslavije, nastalom 1938, započelo sa kovanjem u zemlji, u Državnoj kovnici u Topčideru.
Tokom 1931. godine pokrenuto je vrlo obimno emitovanje zlatnika od 1 i 4 dukata koji nisu predstavljali redovan novac, a koji se ističu posebnim likovnim rešenjima. Na dukatima je poprsje kralja Aleksandra, a na četvorodukatima, pored kralja Aleksandra, i kraljica Marija.
Posle Drugog svetskog rata, prvi kovani novac Jugoslavije emitovan je 1945. godine. Od tih prvih, poratnih, pa sve do najnovijeg perioda, iskovane su brojne emisije kovanog novca, s vremenom u naprednijim tehnikama izrade, kao i sastavima legura od kojih je sačinjen. Odgovarajućim elementima, kao što su grb i naziv države emitenta, registruju se sve promene u državnom uređenju koje su se odvijale tokom proteklog perioda.
Od 2003. godine emituje se kovani novac namenjen opticaju na području Republike Srbije. Izgled aversa tog novca vrlo uspešno predstavlja posebnost našeg identiteta, budući da su na njemu reprezentativni motivi srpskog kulturno-istorijskog nasleđa. Emisija iz 2003. na reversu nosi znak Narodne banke Srbije, dok je na emisiji iz 2005. prikazan grb Republike Srbije.
Pored redovnih emisija kovanog novca, od 1968. godine izdaje se i prigodni kovani novac, čija je namena da obeleži različite manifestacije, kulturne, sportske ili neke druge, od značaja za zemlju ili od šireg, međunarodnog značaja. Takođe se taj novac izdaje povodom važnih jubileja, koji se vezuju za određene ličnosti ili institucije. Do sada su emitovane dvadeset tri emisije tog tipa. Osobenost ovih izdanja jeste u tome što se za njihovu izradu koriste pretežno plemeniti metali, a u manjem obimu i legure. Za razliku od redovnih izdanja, prigodni kovani novac je najčešće izrađen u specijalnoj tehnici, koja podrazumeva bolji kvalitet i veću izražajnost prikazanih motiva.
Kovani novac
Bakarni novac od 10 para iz 1868. sa likom kneza Mihaila Obrenovića
Kovani novac
Kovani novac Kraljevine Jugoslavije od 50 dinara iz 1932. sa likom kralja Aleksandra I
Kovani novac
Kovani novac u izdanju Narodne banke Srbije, pušten u opticaj 1. jula 2005, na reversu ima prikazan Veliki grb Republike Srbije
