ZAKON O AUTORSKOM
I SRODNIM PRAVIMA
("Službeni list SRJ", br. 24/98, od 15. maja 1998.godine)
Stupio na snagu 23. maja 1998.godine
I. PREDMET ZAKONA
Član 1.
Ovim zakonom uređuju se prava autora književnih, naučnih i umetničkih dela (u daljem tekstu: autorsko pravo), prava interpretatora, proizvođača fonograma, videograma, emisija i baza podataka kao prava srodna autorskom pravu (u daljem tekstu: srodna prava), način ostvarivanja autorskog i srodnih prava i sudska zaštita tih prava.
II. AUTORSKO PRAVO
1. Autorsko delo
Član 2.
(1) Autorsko delo je originalna duhovna tvorevina autora, izražena u određenoj formi, bez obzira na njegovu umetničku, naučnu ili drugu vrednost, njegovu namenu, veličinu, sadržinu i način ispoljavanja, kao i dopuštenost javnog saopštavanja njegove sadržine.
(2) Autorskim delom smatraju se, naročito:
1) pisana dela (knjige, brošure, članci i dr.);
2) govorna dela (predavanja, govori, besede i dr.);
3) dramska, dramsko-muzička, koreografska i pantomimska dela, kao i dela koja potiču iz folklora;
4) muzička dela, sa rečima ili bez reči;
5) filmska dela (kinematografska i televizijska dela);
6) dela likovne umetnosti (slike, crteži, skice, grafike, skulpture i dr.);
7) dela arhitekture, primenjene umetnosti i industrijskog oblikovanja;
8) kartografska dela (geografske i topografske karte);
9) planovi, skice, makete i fotografije;
10) računarski programi (u izvornom, objektnomi izvršnom kodu).
Član 3.
(1) Nezavršeno autorsko delo, delovi autorskog dela, kao i naslov autorskog dela smatraju se autorskim delom ako ispunjavaju uslove iz člana 2. stav 1. ovog zakona.
(2) Nezavisno od odredbe stava 1. ovog člana, zaštita za autorsko delo obuhvata i naslov tog dela.
Član 4.
(1) Pozorišna režija i koreografija, prevodi, prilagođavanja, muzičke obrade, kao i prerade autorskih dela smatraju se autorskim delom ako ispunjavaju uslove iz člana 2. stav 1. ovog zakona.
(2) Delo prerade je delo u kome su prepoznatljivi karakteristični elementi prerađenog (izvornog) dela.
(3) Zaštita autorskog dela iz stava 1. ovog člana ni na koji način ne ograničava prava autora izvornog dela.
Član 5.
(1) Autorskim delom smatra se i zbirka autorskih dela koja, s obzirom na izbor i raspored sastavnih delova, ispunjava uslove iz člana 2. stav 1. ovog zakona (enciklopedija, zbornik, antologija, izabrana dela, muzička zbirka, zbirka fotografija, grafička mapa i sl.).
(2) Autorskim delom se smatra i zbirka narodnih književnih i umetničkih tvorevina, kao i zbirka dokumenata, sudskih odluka i slične građe koja, s obzirom na izbor i raspored sastavnih delova ispunjava uslove iz člana 2. stav 1. ovog zakona.
(3) Zbirkom se smatra i baza podataka, bez obzira da li je u mašinski čitljivoj ili drugoj formi koja, s obzirom na izbor i raspored sastavnih delova ispunjava uslove iz člana 2. stav 1. ovog zakona.
(4) Zaštita zbirke ni na koji način ne ograničava prava autora dela koja su sastavni deo zbirke.
Član 6.
(1) Autorskopravnom zaštitom nisu obuhvaćene opšte ideje, načela, principi i uputstva koji su sadržani u autorskom delu.
(2) Ne smatraju se autorskim delom:
1) zakoni, podzakonski akti i drugi propisi;
2) službeni materijali državnih organa i organa koji obavljaju javnu funkciju;
3) službeni prevodi propisa i službenih materijala državnih organa i organa koji obavljaju javnu funkciju;
4) podnesci i drugi akti u upravnom ili sudskom postupku.
Član 7.
(1) Autorsko delo je objavljeno kad je, na bilo koji način i bilo gde u svetu, prvi put saopšteno javnosti od strane autora, odnosno lica koje je on ovlastio.
(2) Autorsko delo je izdato kad su primerci dela pušteni u promet od strane autora, odnosno lica koje je on ovlastio u broju koji, imajući u vidu vrstu i prirodu dela, može da zadovolji potrebe javnosti.
(3) Delo likovne umetnosti se smatra izdatim i onda kad je originalni primerak, ili najmanje jedna kopija dela učinjena trajno pristupačnom javnosti od strane autora, odnosno lica sa njegovom dozvolom.
2. Nastanak prava
Član 8.
Autor uživa moralna i imovinska prava u pogledu svog autorskog dela od trenutka nastanka autorskog dela.
3. Subjekt autorskog prava
Član 9.
(1) Autor je fizičko lice koje je stvorilo autorsko delo (u daljem tekstu: delo).
(2) Autorom se smatra lice čije su ime, pseudonim ili znak naznačeni na primercima dela, ili navedeni prilikom objavljivanja dela, dok se ne dokaže drugačije.
(3) Autor dela je nosilac autorskog prava.
(4) Pored autora nosilac autorskog prava može biti i lice koje nije autor a koje je u skladu sa ovim zakonom steklo autorsko pravo.
Član 10.
(1) Koautor je fizičko lice koje je zajedničkim stvaralačkim radom sa drugim licem stvorilo delo.
(2) Koautori su nosioci zajedničkog autorskog prava na koautorskom delu, ako ovim zakonom ili ugovorom kojim se uređuju njihovi međusobni odnosi nije drugačije predviđeno.
(3) Za ostvarivanje autorskog prava i prenošenje tog prava neophodna je saglasnost svih koautora. Koautor ne sme uskratiti svoju saglasnost protivno načelu savesnosti i poštenja, niti činiti bilo šta što škodi ili bi moglo škoditi interesima ostalih koautora.
(4) Svaki koautor je ovlašćen da podnosi tužbe za zaštitu autorskog prava na koautorskom delu, s tim da može da postavlja tužbene zahteve samo u svoje ime i za svoj račun.
(5) Ako se nisu drugačije sporazumeli koautori dele ekonomsku korist od iskorišćavanja koautorskog dela srazmerno stvarnom doprinosu koji je svaki dao u stvaranju dela.
Član 11.
(1) Koautorima filmskog dela se smatraju pisac scenarija, režiser i glavni snimatelj.
(2) Ako je muzika bitan elemenat filmskog dela (muzički film) i komponovana je za to delo, onda je i kompozitor koautor filmskog dela.
(3) Ako se radi o crtanom, odnosno animiranom filmu ili su crtež ili animacija bitni elementi filmskog dela, onda su i glavni crtač i glavni animator koautori filmskog dela.
Član 12.
(1) Ako dva ili više autora spoje svoja dela radi zajedničkog iskorišćavanja, svaki od autora zadržava autorsko pravo na svom delu.
(2) Odnosi između autora spojenih dela se utvrđuju ugovorom.
Član 13.
(1) Autorsko pravo na autorskom delu čiji autor nije poznat (anonimno delo ili delo pod pseudonimom) ostvaruje:
1) za izdato delo - izdavač;
2) za objavljeno ali neizdato delo - lice koje je delo objavilo.
(2) Lica iz stava 1. ovog člana moraju, u slučaju sumnje, dokazati da su svoje pravo na izdavanje, odnosno objavljivanje dela pribavili od autora, odnosno autorovog naslednika.
(3) Kad se utvrdi identitet autora dela iz stava 1. ovog člana, prestaju prava izdavača, odnosno lica koje je delo objavilo.
4. Sadržina autorskog prava
4.1. Moralna prava autora
4.1.1. Pravo paterniteta
Član 14.
Autor ima isključivo pravo da mu se prizna autorstvo na njegovom delu.
4.1.2. Pravo na naznačenje imena
Član 15.
(1) Autor ima isključivo pravo da njegovo ime, pseudonim ili znak budu naznačeni na svakom primerku dela, odnosno navedeni prilikom svakog javnog saopštavanja dela.
(2) Autor se može u pojedinačnim slučajevima na izričit način odreći prava iz stava 1. ovog člana.
4.1.3. Pravo objavljivanja
Član 16.
(1) Autor ima isključivo pravo da objavi svoje delo i da odredi način na koji će se ono objaviti.
(2) Do objavljivanja dela samo autor ima isključivo pravo da javno daje obaveštenja o sadržini dela ili da opisuje svoje delo.
4.1.4. Pravo na zaštitu integriteta dela
Član 17.
Autor ima isključivo pravo da štiti integritet svog dela, i to naročito:
1) da se suprotstavlja izmenama svog dela od strane neovlašćenih lica;
2) da se suprotstavlja javnom saopštavanju svog dela u izmenjenoj ili nepotpunoj formi;
3) da daje dozvolu za preradu svog dela.
4.1.5. Pravo na suprotstavljanje nedostojnom iskorišćavanju dela
Član 18.
Autor ima isključivo pravo da se suprotstavlja iskorišćavanju svog dela na način koji ugrožava ili može ugroziti njegovu čast ili ugled.
4.2. Imovinska prava autora
Član 19.
(1) Autor ima pravo na ekonomsko iskorišćavanje svog dela, kao i dela koje je nastalo preradom njegovog dela.
(2) Za svako iskorišćavanje autorskog dela od strane drugog lica autoru pripada naknada ako ovim zakonom ili ugovorom nije drukčije određeno.
4.2.1. Prava na iskorišćavanje dela u telesnoj formi
4.2.1.1. Pravo na snimanje i umnožavanje
Član 20.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli beleženje svog dela na telesni nosač (papir, magnetna traka, vinilni disk, kompakt disk, filmsku traku, kasetu i sl.) i umnožavanje primeraka svog dela.
(2) Umnožavanje se može vršiti naročito štampanjem, crtanjem, gravurom, fotografisanjem, livenjem i drugim postupcima umetničke grafike i plastike, mehaničkog ili magnetnog beleženja.
(3) Umnožavanjem dela arhitekture smatra se pored činjenja iz stava 1. ovog člana i građenje objekta prema planu, odnosno projektu.
(4) Umnožavanje dela postoji nezavisno od broja primeraka dela, tehnike kojom su umnoženi i trajnosti primeraka.
(5) Ako je autorsko delo računarski program, umnožavanjem se smatra i smeštanje celog ili dela programa u memoriju računara, odnosno puštanje programa u rad na računaru.
4.2.1.2. Pravo stavljanja primeraka dela u promet
Član 21.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli stavljanje u promet primeraka svog dela.
(2) Stavljanje primeraka dela u promet obuhvata i:
1) nuđenje primeraka dela radi stavljanja u promet;
2) skladištenje primeraka dela radi stavljanja u promet;
3) uvoz primeraka dela.
(3) Pravo autora na stavljanje primeraka dela u promet ne deluje prema onom vlasniku primerka dela koji je taj primerak legalno pribavio od autora ili od lica koje je autor ovlastio (iscrpljenje prava). Vlasnik može primerak dela koji je legalno pribavio od autora slobodno dalje stavljati u promet.
4.2.1.3. Pravo davanja primeraka dela u zakup
Član 22.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli davanje primeraka svog dela u zakup.
(2) Ako autor ustupi proizvođaču fonograma, odnosno videograma svoje pravo iz stava 1. ovog člana, on zadržava pravo na učešće u dobiti koja se ostvaruje davanjem u zakup primeraka autorovog dela (dela zabeležena na video kaseti, audio kaseti, kompakt disku i sl.).
(3) Autor se ne može odreći prava na učešće u dobiti iz stava 2. ovog člana.
Član 23.
Autor nema isključivo pravo iz člana 22. stav 1. ovog zakona ako je reč o:
1) građevinski realizovanom delu arhitekture;
2) delu primenjene umetnosti, realizovanom u vidu industrijskog ili zanatskog proizvoda;
3) delu koje je nastalo ili je umnoženo radi davanja u zakup kao isključivog oblika iskorišćavanja dela, ugovorenog između autora i vlasnika primerka dela.
Prava na iskorišćavanje dela u bestelesnoj formi
4.2.2.1. Pravo izvođenja
Član 24.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli izvođenje svoga dela.
(2) Izvođenjem, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se javno saopštavanje nescenskih dela (govor, muzika) uživo pred publikom.
4.2.2.2. Pravo predstavljanja
Član 25.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli predstavljanje svoga dela.
(2) Predstavljanjem, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se javno saopštavanje scenskih dela (dramsko, dramsko-muzičko, koreografsko, pantomimsko delo) uživo pred publikom.
4.2.2.3. Pravo prenošenja izvođenja ili predstavljanja
Član 26.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli prenošenje izvođenja ili predstavljanja svog dela.
(2) Prenošenjem izvođenja ili predstavljanja, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se istovremeno javno saopštavanje dela koje se izvodi ili predstavlja, publici koja se nalazi izvan prostora u kome se delo izvodi ili predstavlja uživo, uz pomoć tehničkih uređaja kao što su zvučnik, odnosno ekran i zvučnik.
4.2.2.4. Pravo emitovanja
Član 27.
(1) Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli emitovanje svoga dela.
(2) Emitovanjem, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se javno saopštavanje dela žičnim ili bežičnim prenosom elektromagnetnih, električnih ili drugih signala na daljinu (radio-difuzija i kablovska difuzija).
(3) Bežično emitovanje i žično emitovanje su odvojene radnje iskorišćavanja dela, i predmet su dva posebna autorskopravna ovlašćenja, osim:
1) ako je žična reemisija dela koje se bežično emituje tehnički neophodan uslov za prijem emisije;
2) ako se žičnom reemisijom dela koje se bežično emituje signalom snabdeva manje od sto prijemnika, na nekomercijalnoj osnovi.
(4) Radnja emitovanja, u smislu stava 2. ovog člana, postoji i kad se pod kontrolom subjekta koji vrši emitovanje (u daljem tekstu: emisiono preduzeće), i na njegovu odgovornost, signali koji su namenjeni za javni prijem šalju u neprekinutom komunikacionom lancu ka satelitu i nazad na zemlju.
(5) Ako su signali kodirani, emitovanje preko satelita postoji pod uslovom da su sredstva za dekodiranje signala dostupna javnosti preko emisionog preduzeća iz stava 4. ovog člana, ili preko trećeg lica koje ima ovlašćenje emisionog preduzeća.
(6) Pod emitovanjem, u smislu stava 2. ovog člana, smatra se i javno saopštavanje dela žičnim ili bežičnim putem, na način koji omogućava pojedincu individualni pristup delu sa mesta i u vreme koje on odabere.
4.2.2.5. Pravo javnog saopštavanja dela koje se emituje
Član 28.
Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli da njegovo delo koje se emituje istovremeno javno saopštava publici na javnim mestima kao što su vozila javnog saobraćaja, restorani, čekaonice i sl. putem tehničkih uređaja kao što su radio aparat ili televizor.
4.2.2.6. Pravo javnog saopštavanja dela sa nosača zvuka ili slike
Član 29.
Autor ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli da njegovo delo koje je zabeleženo na nosaču zvuka, odnosno nosaču slike (gramofonska ploča, kompakt disk, audio kaseta, video kaseta, filmska traka, optički disk, dijapozitiv) javno saopštava uz pomoć tehničkih uređaja za reprodukovanje zvuka, odnosno slike.
4.3. Prava autora prema vlasniku primerka autorskog dela
4.3.1. Pravo na pristup primerku dela
Član 30.
(1) Autor ima pravo da od vlasnika primerka njegovog dela traži da mu omogući pristup tom primerku, ako je to neophodno radi umnožavanja dela, i ako se time bitno ne ugrožavaju opravdani interesi vlasnika, odnosno lica koje drži taj primerak dela.
(2) Vlasnik dela, odnosno lice koje drži primerak dela iz stava 1. ovog člana nije dužno da autoru preda primerak dela.
4.3.2. Pravo sleđenja
Član 31.
(1) Autor dela likovne umetnosti i autor književnog, naučnog i muzičkog dela u pogledu njegovog izvornog rukopisa, ima pravo da od vlasnika originalnog primerka njegovog dela, odnosno rukopisa koji proda drugome taj primerak u roku od 30 dana od dana njegove prodaje bude obavešten o imenu i adresi novog vlasnika dela i da potražuje iznos u visini od 3% od prodajne cene.
(2) Autor se ne može odreći prava iz stava 1. ovog člana, niti može njime raspolagati.
(3) Pravo iz stava 1. ovog člana se nasleđuje.
(4) Pravo iz stava 1. ovog člana ne postoji za dela iz oblasti arhitekture i filmska dela.
Član 32.
(1) Galerista ili organizator javne prodaje originala likovnih dela, odnosno izvornih rukopisa dužan je da u roku iz člana 31. stav 1. ovog zakona obavesti autora, odnosno njegovog naslednika:
1) izvršenoj prodaji njegovog dela;
2) ceni po kojoj je delo prodato;
3) imenu i adresi prodavca dela;
4) imenu i adresi novog vlasnika dela.
(2) Galerista ili organizator javne prodaje originala likovnih dela, odnosno izvornih rukopisa može se osloboditi obaveze davanja autoru imena i adrese prodavca, ako autoru isplati iznos iz člana 31. stav 1. ovog zakona.
(3) Ako postoji osnovana sumnja u ispravnost i potpunost obaveštenja dobijenih od galeriste ili organizatora javne prodaje originala likovnih dela, odnosno izvornih rukopisa, autor ima pravo da traži na uvid odgovarajuću dokumentaciju tog lica. Ako se utvrdi da obaveštenje sadrži netačne ili nepotpune podatke, troškove u vezi sa ostvarenjem uvida u dokumentaciju snosi galerista ili organizator javne prodaje originala likovnih dela, odnosno izvornih rukopisa.
4.3.3. Pravo zabrane izlaganja originalnog primerka dela likovne umetnosti
Član 33.
(1) Vlasnik originalnog primerka dela slikarstva, skulpture i fotografije ima pravo da taj primerak izlaže, bez obzira na to da li je delo objavljeno, osim ako je autor, prilikom otuđenja tog originalnog primerka, to izričito i u pisanoj formi zabranio.
(2) Autor ne može zabraniti izlaganje originalnog primerka dela koji pripada muzeju, galeriji ili drugoj sličnoj javnoj instituciji.
4.3.4. Preče pravo autora na preradu primerka dela arhitekture
Član 34.
(1) Ako vlasnik građevine kao materijalizovanog primerka dela arhitekture ima nameru da vrši određene izmene na građevini obavezan je da preradu dela prvo ponudi autoru ako je dostupan.
(2) Ako se izmene na građevini vrše prema delu prerade koje nije sačinio autor, moraju se poštovati moralna prava autora.
4.4. Pravo autora na posebnu naknadu
Član 35.
(1) Autori dela za koja se, s obzirom na njihovu prirodu, može očekivati da će bez dozvole autora biti umnožavana na nosače zvuka, slike i teksta, imaju pravo na posebnu naknadu od prodaje tehničkih uređaja i nosača zvuka, slike i teksta, koji su podobni za takvo umnožavanje.
(2) Solidarni dužnici naknade iz stava 1. ovog člana su proizvođač, uvoznik i prodavac tehničkih uređaja, odnosno nosača zvuka, slike i teksta.
(3) U slučaju umnožavanja autorskih dela fotokopiranjem ili sličnom tehnikom, pored prava na naknadu iz stava 1. ovog člana, autor ima pravo i na naknadu od pravnog ili fizičkog lica koje uz naplatu pruža usluge fotokopiranja.
(4) Lica iz stava 2. ovog člana ne plaćaju naknadu za tehničke uređaje, nosače zvuka, slike i teksta ako su oni namenjeni izvozu.
(5) Autori mogu ostvariti svoje pravo na naknadu iz st. 1. i 3. ovog člana samo preko organizacije za kolektivno ostvarivanje autorskog i srodnih prava.
5. Ograničenja autorskog prava
5.1. Zajednička odredba
Član 36.
U slučajevima iskorišćavanja autorskog dela na osnovu odredaba ovog zakona o ograničenju autorskog prava mora se navesti ime autora dela i izvor iz koga je delo preuzeto (izdavač dela, godina i mesto izdanja, časopis, novina, televizijska ili radio stanica gde je delo, odnosno odlomak dela izvorno objavljen ili neposredno preuzet i sl.).
5.2. Suspenzija isključivih prava i prava na naknadu
Član 37.
Bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade objavljeno autorsko delo može se umnožavati i javno saopštavati radi sprovođenja službenog postupka pred sudskim ili drugim državnim organima.
Član 38.
(1) U okviru izveštavanja javnosti putem štampe, radija i televizije o tekućim događajima, dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade umnožavanje primeraka dela, kao i vršenje svih drugih oblika javnog saopštavanja dela, pod sledećim uslovima:
1) da je delo objavljeno;
2) da se delo pojavljuje kao sastavni deo tekućeg događaja o kome se javnost izveštava;
3) da se umnožavanje primeraka dela, kao i drugi oblici javnog saopštavanja dela vrše samo u onom obimu koji odgovara svrsi i načinu izveštavanja o tekućem događaju.
(2) Ako su predmet izveštavanja govor, odnosno beseda ili drugo delo iste prirode dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade delo u celini umnožiti i javno saopštiti.
Član 39.
Dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade izvođenje, predstavljanje, prenošenje izvođenja ili predstavljanja, kao i javno saopštavanje dela sa nosača zvuka i slike, za potrebe nastave, kao i na priredbama u obrazovnim ustanovama, ustanovama verskih zajednica, ustanovama za zdravstvenu i socijalnu zaštitu, kazneno-popravnim i vaspitno-popravnim ustanovama, pod sledećim uslovima:
1) da je delo objavljeno;
2) da se delo ne koristi radi dobiti organizatora ili trećeg lica;
3) da publika ima besplatan pristup;
4) da interpretatori dela ne primaju naknadu za izvođenje ili predstavljanje tog dela.
Član 40.
Dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade umnožavanje kratkih odlomaka objavljenih dela za svrhe nastave ili ispita.
Član 41.
(1) Dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade umnožavanje primeraka objavljenog dela za potrebe ličnog obrazovanja i slične potrebe.
(2) Umnoženi primerci dela iz stava 1. ovog člana ne smeju se stavljati u promet niti koristiti za bilo koji drugi oblik javnog saopštavanja dela.
(3) Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na:
1) snimanje izvođenja, predstavljanja i prikazivanja dela;
2) trodimenzionalnu realizaciju planova za dela likovne umetnosti;
3) građevinsku realizaciju dela arhitekture;
4) pravljenje nove građevine po uzoru na postojeću građevinu koja je autorsko delo;
5) računarske programe.
Član 42.
(1) Ako je autorsko delo računarski program, dozvoljeno je licu koje je na zakoniti način pribavilo primerak računarskog programa da, radi sopstvenog uobičajenog namenskog korišćenja programa, bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade:
smešta program u memoriju računara i pušta program u rad;
otklanja greške u programu, kao i da vrši druge neophodne izmene u njemu, ako ugovorom nije drukčije određeno;
načini rezervni primerak programa na trajnom telesnom nosaču;
izvrši dekompilaciju programa isključivo radi pribavljanja neophodnih podataka za postizanje interoperabilnosti tog programa sa drugim, nezavisno stvorenim programom ili određenom računarskom opremom, pod uslovom da taj podatak nije bio na drugi način dostupan.
(2) Podatak dobijen radnjom iz stava 1. tačka 4. ovog člana ne sme se saopštavati drugima ili koristiti za druge svrhe, posebno za stvaranje ili plasman drugog računarskog programa kojim bi se povredilo autorsko pravo na prvom.
(3) Lice koje je na zakoniti način pribavilo primerak računarskog programa može preduzeti radnje iz stava 1. ovog člana neposredno ili preko drugog stručnog lica koje radi po njegovom nalogu.
Član 43.
Dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade umnožavanje, kao i drugi oblici javnog saopštavanja kratkih odlomaka autorskog dela (pravo citiranja), pod sledećim uslovima:
1) da je delo objavljeno;
2) da se pomenuti delovi, bez izmena, integrišu u drugo delo ako je to neophodno radi ilustracije, potvrde ili reference, uz jasnu naznaku da je reč o citatu;
3) da se na pogodnom mestu navede ko je autor citiranog dela, koji je naslov citiranog dela, kada je i gde je citirano delo objavljeno, odnosno izdato.
Član 44.
(1) Emisiono preduzeće koje ima dozvolu za emitovanje dela, sme bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade snimiti to delo na nosač zvuka ili nosač slike, odnosno nosač zvuka i slike radi emitovanja.
(2) Snimak dela iz stava 1. ovog člana mora biti izbrisan najkasnije u roku od tri meseca po emitovanju dela.
(3) Snimak dela iz stava 1. ovog člana može biti sačuvan u arhivi emisionog preduzeća ako ima dokumentarnu vrednost.
(4) Delo snimljeno u skladu sa odredbom stava 1. ovog člana ne sme se ponovo emitovati bez dozvole autora.
Član 45.
Dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade dvodimenzionalno umnožavanje, stavljanje u promet tako umnoženih primeraka, kao i drugi oblici javnog saopštavanja dela koja se trajno nalaze izložena na ulicama, trgovima i drugim otvorenim javnim mestima.
Član 46.
Za potrebe izrade kataloga javnih izložbi ili javnih prodaja dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade odgovarajuće umnožavanje izloženih dela i stavljanje u promet tako umnoženih primeraka.
Član 47.
(1) U prodavnicama, na sajmovima i drugim mestima gde se demonstrira rad uređaja za snimanje, reprodukovanje i prenos zvuka i slike, dozvoljeno je bez dozvole autora i bez plaćanja autorske naknade umnožavanje dela na nosač zvuka i slike, javno saopštavanje dela sa tog nosača, kao i javno saopštavanje dela koje se emituje, ali samo u meri u kojoj je to neophodno za demonstriranje rada uređaja.
(2) Snimci koji se načine na osnovu odredbe stava 1. ovog člana moraju se bez odlaganja brisati.
5.3. Zakonska licenca
Član 48.
(1) Bez dozvole autora, a uz obavezu plaćanja autorske naknade, dozvoljeno je umnožavanje i stavljanje u promet objavljenih primeraka dela ili odlomaka iz dela u vidu zbirke koja sadrži priloge više autora i koja je, po svojoj sadržini, sistematizaciji i naznaci na koricama, odnosno omotu, namenjena nastavi.
(2) Autor, odnosno nosilac autorskog prava na delu mora biti obavešten o nameri da se njegovo delo koristi u skladu sa odredbom stava 1. ovog člana pre nego što se sa umnožavanjem otpočne.
Član 49.
(1) Bez dozvole autora, a uz obavezu plaćanja autorske naknade, dozvoljeno je u sredstvima javnog obaveštavanja umnožavanje, stavljanje u promet primeraka, kao i drugi oblici javnog saopštavanja članaka i fotografija koje su objavljene u drugim sredstvima javnog obaveštavanja, pod uslovom da se ti članci i fotografije odnose na tekuća društvena pitanja, a da autor to nije izričito zabranio.
(2) Obaveza plaćanja naknade ne postoji ako se na način iz stava 1. ovog člana u vidu pregleda više različitih komentara ili članaka iskorišćavaju samo kratki odlomci iz komentara ili članaka.
Član 50.
Bez dozvole autora, a uz obavezu plaćanja autorske naknade dozvoljeno je trodimenzionalno umnožavanje dela koja su trajno izložena na ulicama, trgovima i drugim otvorenim javnim mestima, kao i stavljanje u promet tih primeraka, osim ako se:
1) primerak dela skulpture dobija otiskom iz originalnog kalupa iz kojeg je dobijen i primerak koji je trajno izložen na otvorenom javnom mestu ili iz kalupa koji je načinjen otiskivanjem sa primerka dela skulpture;
2) pravi nova građevina po uzoru na postojeću građevinu;
3) proizvod oblikuje prema delu primenjene umetnosti.
Član 51.
(1) Bez dozvole autora, a uz obavezu plaćanja autorske naknade, dozvoljeno je emitovanje dela sa izdatih fonograma.
(2) Emisiono preduzeće je dužno da pre emitovanja dela sa organizacijom za kolektivno ostvarivanje autorskih i srodnih prava iz člana 144. ovog zakona, odnosno sa autorom koji nije član organizacije utvrdi visinu, način i rok isplate autorske naknade.
6. Prenos autorskog prava
6.1. Prenos nasleđivanjem
Član 52.
(1) Naslednici autora mogu vršiti ovlašćenja koja se tiču moralnih prava autora, osim prava na objavljivanje neobjavljenog dela ako je autor to zabranio i prava na izmenu dela.
(2) Zaštitu moralnih prava autora koja se tiču paterniteta, integriteta dela i zabrane nedostojnog iskorišćavanja dela mogu, osim naslednika, vršiti i udruženja autora, kao i institucije iz oblasti nauke i umetnosti.
Član 53.
Imovinska prava autora se nasleđuju.
6.2. Prenos na osnovu ugovora
6.2.1. Moralna prava autora
Član 54.
Moralna prava autora ne mogu se prenositi ugovorom.
6.2.2. Imovinska prava autora
Član 55.
Autor, odnosno njegov pravni sledbenik može ustupiti pojedina ili sva imovinska prava na svome delu drugom licu.
Član 56.
(1) Ustupanje imovinskih prava može biti isključivo ili neisključivo.
(2) U slučaju isključivog ustupanja imovinskih prava, jedino je sticalac prava ovlašćen da na način propisan ugovorom iskorišćava autorsko delo, kao i da uz posebnu dozvolu autora, odnosno njegovog pravnog sledbenika ustupa drugima to pravo. Pravo koje sticalac prava ustupa drugima je neisključivo pravo, ako ugovorom nije drukčije određeno.
(3) U slučaju neisključivog ustupanja imovinskih prava, sticalac prava nije ovlašćen da zabrani drugome da iskorišćava autorsko delo, niti je ovlašćen da ustupa drugome svoje pravo.
(4) Ako u ugovoru nije naznačeno da se radi o isključivom ili neisključivom ustupanju smatra se da se radi o neisključivom ustupanju imovinskih prava.
Član 57.
(1) Ustupanje imovinskih prava može biti predmetno, prostorno i vremenski ograničeno.
(2) U slučaju predmetnog ograničenja sticalac prava je ovlašćen da vrši jednu ili više određenih radnji iskorišćavanja autorskog dela.
(3) U slučaju prostornog ograničenja sticalac prava je ovlašćen da iskorišćava autorsko delo na određenoj teritoriji koja je uža od one na kojoj autorsko pravo postoji.
(4) U slučaju vremenskog ograničenja sticalac prava je ovlašćen da iskorišćava autorsko delo u određenom vremenu koje je kraće od trajanja autorskog prava za to delo.
Član 58.
(1) Lice koje je ustupanjem steklo imovinsko pravo od autora ili njegovog naslednika može to svoje pravo u celini preneti na drugog uz dozvolu autora, odnosno autorovog naslednika.
(2) Dozvola autora, odnosno autorovog naslednika nije potrebna u slučaju prenosa preduzeća koje je nosilac imovinskog prava.
Član 59.
Prenos svojine na originalnom primerku autorskog dela ne podrazumeva sticanje autorskih prava na delu.
Član 60.
(1) Ustupanje imovinskih prava za delo koje još nije stvoreno dozvoljeno je pod uslovom da se odredi vrsta budućeg dela i radnje iskorišćavanja dela.
(2) Ustupanje imovinskih prava za sva buduća dela jednog autora, kao i za još nepoznate oblike iskorišćavanja dela je ništavo.
6.2.3. Autorski ugovor
Član 61.
(1) Autorskim ugovorom se autorska prava ustupaju ili u celini prenose.
(2) Na autorski ugovor primenjuju se odredbe saveznog zakona kojima se uređuju obligacioni odnosi ako odredbama ovog zakona nije drukčije određeno.
(3) Autorski ugovori se zaključuju u pisanoj formi, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Član 62.
(1) U sumnji o sadržini i obimu prava koje se ustupa, odnosno prenosi autorskim ugovorom smatra se da je ustupljeno, odnosno preneseno manje prava.
(2) Dozvola za objavljivanje dela, kao i za ustupanje, odnosno prenos prava na beleženje dela na nosač zvuka ili slike, i dozvola za emitovanje dela moraju biti izričito ugovorene, ako odredbama ovog zakona nije drugačije određeno.
(3) Ustupanje, odnosno prenos određenog prava na iskorišćavanje dela ne podrazumeva i ustupanje, odnosno prenos prava na autorsku naknadu u slučajevima iskorišćavanja autorskog dela po osnovu zakonske licence.
(4) Ustupanje, odnosno prenos određenog prava na iskorišćavanje dela podrazumeva i davanje dozvole za one izmene na delu koje su tehnički neminovne ili uobičajene za taj način iskorišćavanja dela.
Član 63.
Autorski ugovor sadrži: imena ugovornih strana, naslov, odnosno identifikaciju autorskog dela, prava koja su predmet ustupanja, odnosno prenosa, visinu, način i rokove plaćanja autorske naknade, kao i sadržinska, prostorna i vremenska ograničenja ako postoje.
Član 64.
(1) Ako se korišćenjem autorskog dela ostvari dobit koja je u očiglednoj nesrazmeri sa ugovorenom autorskom naknadom, autor, odnosno njegov naslednik ima pravo da traži izmenu autorskog ugovora radi otklanjanja te nesrazmere.
(2) Pravo iz stava 1. ovog člana zastareva u roku od dve godine od dana saznanja za postojanje nesrazmere, a najduže u roku od šest godina od kraja godine u kojoj je nesrazmera nastupila.
(3) Autor, odnosno njegov naslednik ne može se unapred odreći svog prava iz stava 1. ovog člana.
Član 65.
(1) Autor, odnosno njegov naslednik može uskratiti dozvolu koju je dao, odnosno povući ustupljeno imovinsko pravo ako sticalac dozvole, odnosno prava ne ostvaruje pravo koje je pribavio, ili ga ostvaruje u obimu manjem od ugovorenog, čime ugrožava interese autora, odnosno njegovog naslednika.
(2) Autor, odnosno njegov naslednik ne može uskratiti dozvolu koju je dao ako je neostvarivanje ili nedovoljno ostvarivanje prava od strane sticaoca nastalo zbog razloga za koje je odgovoran autor, odnosno njegov naslednik.
(3) Autor, odnosno njegov naslednik ne može ostvarivati pravo iz stava 1. ovog člana pre isteka roka od dve godine od zaključenja autorskog ugovora, ili predaje primerka dela sticaocu prava ako je ta predaja usledila posle zaključenja ugovora.
(4) Ako se radi o prilogu (članak, ilustracija i sl.) koji je namenjen za objavljivanje, odnosno izdavanje u novinama ili časopisu, rok iz stava 3. iznosi šest meseci.
(5) Autor, odnosno njegov naslednik dužan je da pre nego što uskrati dozvolu, odnosno povuče pravo, obavesti o tome sticaoca dozvole, odnosno prava, i ostavi mu primeren rok da otpočne sa ostvarivanjem prava koje je pribavio, odnosno da vrši pravo u obimu koji je pribavio.
(6) Autor, odnosno njegov naslednik ne može se unapred odreći svog prava iz stava 1. ovog člana.
Član 66.
(1) Autor može uskratiti dozvolu koju je dao, odnosno povući ustupljeno imovinsko pravo ako smatra da bi iskorišćavanje njegovog dela moglo da nanese štetu njegovom stvaralačkom ili ličnom ugledu, i to iz razloga koji su nastali posle zaključenja autorskog ugovora, a za koje ne odgovara sticalac prava.
(2) Autor ima obavezu da sticaocu prava naknadi nastalu stvarnu štetu.
(3) Izjava o uskraćenju dozvole odnosno prava iz stava 1. ovog člana proizvodi dejstvo od dana kad autor položi obezbeđenje za naknadu štete iz stava 2. ovog člana.
(4) Sticalac prava dužan je da na zahtev autora, u roku od tri meseca od prijema izjave o uskraćenju dozvole odnosno prava iz stava 1. ovog člana, saopšti autoru iznos nepokrivenih troškova koje je imao u vezi sa pripremom za iskorišćavanje autorskog dela do dana prijema obaveštenja o uskraćenju dozvole, odnosno prava. Ako sticalac prava ne izvrši svoju obavezu iz ovog stava, izjava o uskraćenju dozvole, odnosno prava proizvodi dejstvo istekom roka iz ovog stava.
(5) Autor se ne može unapred odreći svog prava iz stava 1. ovog člana.
6.2.3.1. Izdavački ugovor
Član 67.
(1) Izdavačkim ugovorom autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava ustupa, odnosno prenosi na izdavača pravo na umnožavanje autorskog dela štampanjem, i na stavljanje u promet tako umnoženih primeraka dela, a izdavač se obavezuje da delo umnoži i stavi primerke u promet, kao i da za to plati naknadu autoru, odnosno drugom nosiocu autorskog prava.
(2) Ako autorsko delo iz stava 1. ovog člana nije objavljeno, autorskim ugovorom izdavaču se daje dozvola za objavljivanje dela.
(3) Izdavačkim ugovorom autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava može izdavaču ustupiti, odnosno preneti pravo za prevođenje svog dela, kao i ovlašćenje na umnožavanje i stavljanje u promet prevedenog dela.
Član 68.
Izdavački ugovor čiji je predmet izdavanje članaka, crteža i drugih autorskih priloga u novinama i periodičnoj štampi ne mora biti zaključen u pisanoj formi.
Član 69.
(1) Ustupanje prava na osnovu izdavačkog ugovora je isključivo, ako nije drukčije ugovoreno.
(2) Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na izdavanje članaka, crteža i drugih autorskih priloga u novinama i periodičnoj štampi.
Član 70.
(1) Izdavački ugovor, pored elemenata iz člana 67. ovog zakona, sadrži i sledeće:
1) rok u kome je autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava dužan da izdavaču preda uredan rukopis ili drugi originalni primerak dela, kako bi izdavaču omogućio umnožavanje dela. Ako nije drukčije ugovoreno, taj rok iznosi godinu dana od dana zaključenja ugovora;
2) rok u kome je izdavač dužan da otpočne sa puštanjem primeraka dela u promet. Ako nije drukčije ugovoreno taj rok iznosi godinu dana od dana prijema urednog rukopisa ili drugog originalnog primerka dela;
3) broj izdanja koji je izdavač ovlašćen da izda. Ako nije drukčije ugovoreno izdavač ima pravo samo na jedno izdanje dela;
4) visinu tiraža jednog izdanja. Ako visina tiraža nije ugovorena, a iz poslovnih običaja ili drugih okolnosti očigledno ne proizilazi drukčije, tiraž iznosi 500 primeraka;
5) rok u kome izdavač, po iscrpljenju tiraža prethodnog izdanja, mora otpočeti sa puštanjem u promet primeraka narednog izdanja, ako je ono ugovoreno. Ako nije drukčije ugovoreno taj rok iznosi godinu dana od dana kad je autor to zahtevao;
6) izgled i tehničku opremu primeraka dela.
(2) U slučaju povrede ugovorne obaveze iz stava 1. tač. 1, 2. i 5. druga ugovorna strana ima pravo na raskid ugovora i na naknadu štete zbog neizvršenja ugovora.
Član 71.
Obaveza je izdavača:
1) da se stara o prometu primeraka dela, i da o tome povremeno obaveštava autora, odnosno drugog nosioca autorskog prava, na njegov zahtev;
2) da autoru, odnosno drugom nosiocu autorskog prava, na njegov zahtev, u odgovarajućoj fazi tehničkog procesa umnožavanja dela omogući korekturu;
3) da prilikom pripreme svakog narednog izdanja dela omogući autoru da unese odgovarajuće izmene, pod uslovom da to ne menja karakter dela i da, imajući u vidu celinu izdavačkog ugovora, ne predstavlja nesrazmerno veliku obavezu za izdavača.
Član 72.
Rukopis ili drugi originalni primerak autorskog dela koji je predat izdavaču ne postaje svojina izdavača, osim članaka, crteža i drugih priloga u novinama i periodičnoj štampi, ili ako je ugovorom drukčije određeno.
Član 73.
Ako jedini postojeći primerak autorskog dela propadne usled više sile posle njegove predaje izdavaču radi izdavanja, autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava ima pravo na pravičnu naknadu koja bi mu pripala da je delo bilo objavljeno.
Član 74.
(1) Izdavač koji je pribavio pravo da izda delo u formi knjige ima tokom perioda od tri godine od dana zaključenja izdavačakog ugovora preče pravo pribavljanja prava na umnožavanje dela i stavljanje u promet primerka tog dela u formi elektronskog zapisa.
(2) Preče pravo iz stava 1. ovog člana, prestaje ako izdavač u roku od 30 dana od dana učinjene ponude u pisanoj formi ne prihvati ponudu autora, odnosno drugog nosioca autorskog prava.
Član 75.
Ako izdavač namerava da neprodate primerke dela proda kao staru hartiju, dužan je da prethodno ponudi autoru, odnosno njegovom nasledniku ako je dostupan da te primerke otkupi, po ceni za staru hartiju.
6.2.3.2. Ugovor o predstavljanju i ugovor o izvođenju
Član 76.
Ugovorom o predstavljanju, odnosno ugovorom o izvođenju autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava ustupa korisniku pravo na predstavljanje ili pravo na izvođenje autorskog dela, a korisnik se obavezuje da to delo predstavi, odnosno izvede u određenom roku, na način i pod uslovima koji su određeni ugovorom.
Član 77.
Ako autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava ne preda korisniku delo (rukopis, partituru i sl.) u ugovorenom roku ili korisnik delo ne predstavi, odnosno ne izvede u ugovorenom roku, autor, odnosno drugi nosilac autorskog prava ili korisnik dela može zahtevati raskid ugovora o predstavljanju, odnosno ugovora o izvođenju i tražiti naknadu štete.
Član 78.
Rukopis, partitura ili drugi original dela koje je predmet ugovora o predstavljanju, odnosno ugovora o izvođenju ostaje svojina autora, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Član 79.
Korisnik ugovora o predstavljanju, odnosno ugovora o izvođenju dužan je da autoru, odnosno drugom nosiocu autorskog prava omogući uvid u predstavljanje, odnosno izvođenje dela, kao i da mu dostavi program i da ga povremeno obaveštava o prihodima od predstavljanja, odnosno izvođenja dela.
6.2.3.3. Ugovor o preradi autorskog dela
Član 80.
Ugovorom o preradi autorskog dela autor, odnosno njegov naslednik daje drugom licu dozvolu za preradu dela radi scenskog prikazivanja, odnosno izvođenja, radi snimanja filmskog dela ili za druge potrebe.
Član 81.
(1) Ako ugovorom o preradi autorskog dela radi snimanja filmskog dela nije drukčije određeno, autor, odnosno njegov naslednik njime ustupa sledeća isključiva prava:
1) na preradu dela za stvaranje filmskog dela;
2) na umnožavanje primeraka tako stvorenog filmskog dela i njihovo stavljanje u promet;
3) na prikazivanje filmskog dela;
4) na emitovanje filmskog dela;
5) na titlovanje i sinhronizaciju filmskog dela na drugim jezicima.
(2) Ugovor iz stava 1. ovog člana ovlašćuje sticaoca prava na samo jednu preradu i jedno snimanje, ako nije drukčije ugovoreno.
(3) Odredbe st. 1. i 2. ovog člana shodno se primenjuju i na ugovor o preradi autorskog dela radi snimanja televizijskog dela.
6.2.3.4.Ugovor o filmskom delu
Član 82.
Ugovorom o filmskom delu se jedno ili više lica obavezuju proizvođaču filmskog dela da stvaralački sarađuju na izradi filmskog dela i ustupaju mu svoja imovinska prava na to delo.
Član 83.
(1) Ako ugovorom o filmskom delu nije izričito drukčije određeno koautori filmskog dela, odnosno autori pojedinih doprinosa filmskom delu, ustupaju proizvođaču filmskog dela isključivo pravo na snimanje, umnožavanje, stavljanje u promet, javno prikazivanje i druge oblike iskorišćavanja filmskog dela.
(2) Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, pisac scenarija i kompozitor filmske muzike, kao koautori filmskog dela u smislu člana 11. ovog zakona zadržavaju pravo da svoje delo samostalno iskorišćavaju, odvojeno od filmskog dela, osim ako je u ugovoru o filmskom delu predviđeno drugačije.
Član 84.
(1) Filmsko delo se smatra završenim kada je postignut dogovor o konačnoj verziji između koautora i proizvođača filmskog dela (prva standardna kopija filmskog dela).
(2) Zabranjeno je uništavanje prve standardne kopije filmskog dela.
Član 85.
Ako proizvođač filmskog dela namerava da filmsko delo iskorišćava u verziji koja se razlikuje od one koja se nalazi na prvoj standardnoj kopiji filmskog dela, mora pribaviti saglasnost većine koautora filmskog dela, među kojima je glavni režiser.
Član 86.
(1) U ugovoru o filmskom delu bitan element su odredbe o autorskoj naknadi, kojima se mora odrediti koji iznos autorske naknade odgovara kom obliku i obimu iskorišćavanja filmskog dela.
(2) Ugovorena naknada za snimanje filmskog dela ne obuhvata naknadu za umnožavanje i javno prikazivanje filmskog dela.
(3) Proizvođač filmskog dela je dužan da završeno filmsko delo koristi.
(4) Proizvođač filmskog dela je obavezan da koautore filmskog dela, kao i autore pojedinih doprinosa filmskom delu obaveštava o ostvarenim prihodima, kao i da im omogući uvid u poslovne knjige.
Član 87.
(1) Koautori filmskog dela imaju pravo na raskid ugovora, kao i pravo da zadrže ugovorenu naknadu ako proizvođač filmskog dela ne završi prvu standardnu kopiju filmskog dela u roku od tri godine od dana zaključenja ugovora o filmskom delu, ako nije drugačije ugovoreno.
(2) Osim prava iz stava 1. ovog člana koautori filmskog dela imaju pravo na naknadu štete ako proizvođač filmskog dela ne otpočne sa iskorišćavanjem filmskog dela u roku od jedne godine od dana završetka prve standardne kopije filmskog dela, ako ugovorom nije predviđen drugi rok.
Član 88.
(1) Ako koautor filmskog dela ili autor pojedinih doprinosa filmskom delu odbije da sarađuje na izradi filmskog dela ili ako usled više sile nije u mogućnosti da nastavi saradnju, ne može se protiviti da se rezultat njegovog stvaralačkog rada upotrebi za dovršenje filmskog dela.
(2) Koautor filmskog dela, odnosno autor pojedinih doprinosa filmskom delu iz stava 1. ovog člana ima odgovarajuća autorska prava na dati doprinos filmskom delu.
6.2.3.5. Ugovor o narudžbini autorskog dela
Član 89.
(1) Ugovorom o narudžbini autorskog dela autor se obavezuje da za naručioca izradi autorsko delo i preda mu primerak istog, a naručilac se obavezuje da autoru plati naknadu.
(2) Naručilac ima pravo da objavi delo i da stavi u promet primerak dela koji mu je autor predao, a autor zadržava ostala autorska prava, ako ugovorom o narudžbini nije drukčije određeno.
(3) Ako je na osnovu ugovora o narudžbini autorskog dela izrađen računarski program, naručilac stiče sva prava iskorišćavanja računarskog programa, ako ugovorom nije drukčije određeno.
Član 90.
Naručilac autorskog dela ima pravo da usmerava i kontroliše postupak stvaranja dela, ali ne i da time suštinski ograničava slobodu umetničkog, stručnog ili naučnog izražavanja autora.
Član 91.
(1) Autorsko delo nastalo spajanjem priloga većeg broja autora u jednu celinu (enciklopedija, antologija, računarski program, baza podataka i sl.), smatra se kolektivnim autorskim delom.
(2) Autori priloga u kolektivnom autorskom delu isključivo ustupaju sva svoja imovinska prava licu koje je organizator izrade kolektivnog dela, ako ugovorom nije drukčije određeno.
(3) Lice koje je organizator izrade kolektivnog autorskog dela ima pravo da objavi i da iskorišćava delo pod svojim imenom, s tim da na svakom primerku dela mora biti navedena lista autora čije autorske priloge kolektivno delo sadrži.
7. Autorsko delo stvoreno u radnom odnosu
Član 92.
(1) Ako je autor stvorio delo tokom trajanja radnog odnosa izvršavajući svoje radne obaveze poslodavac je ovlašćen da to delo objavi i nosilac je isključivih imovinskih prava na njegovo iskorišćavanje u okviru svoje registrovane delatnosti u roku od pet godina od završetka dela, ako opštim aktom ili ugovorom o radu nije drukčije određeno. Autor ima pravo na posebnu naknadu zavisno od efekata iskorišćavanja dela.
(2) Autor dela stvorenog u radnom odnosu zadržava na tom delu sva autorska prava osim prava iz stava 1. ovog člana.
(3) Posle isteka roka iz stava 1. ovog člana isključiva imovinska prava na delu stiče autor.
(4) Ako je autorsko delo računarski program nosilac isključivih imovinskih prava na delu je poslodavac.
Član 93.
Kriterijumi za utvrđivanje visine i način plaćanja naknade iz člana 92. stav 1. ovog zakona određuju se opštim aktom ili ugovorom o radu.
Član 94.
(1) Prilikom izdavanja sabranih dela autor ima pravo da i pre isteka roka iz člana 92. stav 1. ovog zakona objavi svoje delo stvoreno u radnom odnosu.
(2) Za objavljivanje dela iz stava 1. ovog člana nije potrebna dozvola poslodavca.
Član 95.
Prilikom korišćenja dela stvorenog u radnom odnosu poslodavac je dužan da navede ime, pseudonim ili znak autora.
8. Trajanje autorskog prava
Član 96.
(1) Imovinska prava autora traju za života autora i 50 godina posle njegove smrti.
(2) Moralna prava autora traju i po prestanku trajanja imovinskih prava autora.
Član 97.
(1) Imovinska prava koautora prestaju po isteku 50 godina od smrti koautora koji je poslednji umro.
(2) Imovinska prava na delu čiji se autor ne zna (anonimno delo ili delo pod pseudonimom) prestaju po isteku 50 godina od dana objavljivanja dela. Ako autor otkrije svoj identitet pre navedenog roka, imovinsko pravo traje kao da je identitet autora poznat od dana objavljivanja dela.
Član 98.
Ako se početak roka trajanja autorskog prava računa od objavljivanja dela, a delo je objavljivano u nastavcima, smatra se da je delo objavljeno objavljivanjem poslednjeg nastavka.
Član 99.
Rokovi za potrebe utvrđivanja datuma prestanka imovinskih prava autora računaju se od 1. januara godine koja neposredno sledi za godinom u kojoj se desio događaj koji je relevantan za početak roka.
Član 100.
(1) Po isteku roka trajanja imovinskih prava autora o zaštiti moralnih prava autora staraju se udruženja autora i institucije iz oblasti nauke i umetnosti.
(2) Pored subjekata iz stava 1. ovog člana, svako lice ima pravo da štiti paternitet i integritet dela, kao i da se suprotstavi svakom obliku nedostojnog iskorišćavanja autorskog dela.
9. Lica na koja se zakon primenjuje
Član 101.
(1) Strani državljani imaju autorska prava u Saveznoj Republici Jugoslaviji pod uslovom:
1) da je autor lice koje ima autorska prava na osnovu međunarodnog ugovora koji je potvrdila Savezna Republika Jugoslavija, ili
2) da postoji uzajamnost između Savezne Republike Jugoslavije i zemlje kojoj autor pripada.
(2) U slučaju sumnje u postojanje uzajamnosti u pogledu prava zemlje kojoj autor pripada objašnjenje daje nadležni savezni organ, odnosno savezna organizacija nadležna za autorsko pravo (u daljem tekstu: nadležni savezni organ).
Član 102.
Pravo sleđenja iz člana 31. ovog zakona priznaje se stranom državljaninu isključivo na osnovu uzajamnosti.
Član 103.
Moralna prava autora priznaju se stranom državljaninu bez obzira na to da li su ispunjeni uslovi iz člana 101. stav 1. ovog zakona.
III. SRODNA PRAVA
1. Pravo interpretatora
1.1. Ustanovljenje prava
Član 104.
Za svoju interpretaciju autorskog dela, interpretator ima moralna prava i imovinska prava u skladu sa ovim zakonom.
1.2. Interpretacija
Član 105.
(1) Interpretacija, u smislu ovog zakona, jeste duhovna tvorevina koja nastaje ličnim angažovanjem interpretatora radi zvučnog, odnosno vizuelnog ili zvučno-vizuelnog saopštavanja dela javnosti.
(2) Delo koje je predmet interpretacije ne mora biti zaštićeno autorsko delo.
1.3. Interpretator
Član 106.
(1) Interpretator, u smislu ovog zakona, jeste fizičko lice koje se stvaralački angažuje na interpretaciji dela (muzičar, glumac, igrač, pantomimičar, pevač, dirigent).
(2) Lica koja pružaju tehnički doprinos interpretaciji dela nisu interpretatori.
(3) Odnosi između dva ili više interpretatora koji učestvuju u interpretaciji jednog dela uređuju se shodnom primenom odredaba ovog zakona koje se odnose na koautore.
1.4. Sadržina prava
1.4.1. Moralna prava interpretatora
Član 107.
(1) Interpretator ima isključivo pravo:
1) da bude priznat kao stvaralac svoje interpretacije;
2) da njegovo ime bude naznačeno na svakom primerku snimka, na programu ili na drugi prikladan način prilikom svakog iskorišćavanja njegove interpretacije;
3) da se suprotstavi izmeni njegove interpretacije, odnosno svakom iskorišćavanju njegove interpretacije u izmenjenoj formi, ako se time ugrožava njegov stvaralački ili stručni renome;
4) da se suprotstavi stavljanju u promet snimka njegove interpretacije, ako snimak sadrži tehničke nedostatke koji ugrožavaju integritet interpretacije, a time i renome interpretatora;
5) da se suprotstavlja iskorišćavanju svoje interpretacije na način koji ugrožava ili može ugroziti njegovu čast ili ugled.
(2) Ako interpretaciju vrši ansambl interpretatora, pravo iz stava 1. tačka 2. ovog člana imaju ansambl kao celina i solisti.
Član 108.
Ako više interpretatora učestvuje u interpretaciji jednog dela, ostvarivanje moralnih prava ne može biti na štetu interesa drugih.
1.4.2. Imovinska prava interpretatora
Član 109.
(1) Interpretator ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli:
1) beleženje (snimanje) svoje interpretacije i umnožavanje snimaka interpretacije;
2) stavljanje u promet snimaka svoje interpretacije;
3) davanje u zakup snimaka svoje interpretacije;
4) istovremeno prenošenje interpretacije putem tehničkih uređaja kao što su zvučnik i ekran, publici koja se nalazi izvan prostora u kome se interpretiranje izvodi uživo;
5) emitovanje uživo svoje interpretacije;
6) javno saopštavanje svoje snimljene interpretacije, u smislu člana 27. stav 6. ovog zakona.
(2) Interpretator nema isključivo pravo na emitovanje svoje interpretacije koja je snimljena i izdata na nosaču zvuka, kao ni interpretacije koja je sa dozvolom interpretatora snimljena na nosaču zvuka i slike.
(3) Ako interpretator ustupi proizvođaču fonograma, odnosno videograma svoje pravo iz stava 1. tačka 3. ovog člana, on zadržava pravo na učešće u dobiti koja se ostvaruje davanjem u zakup primeraka snimka interpretacije. Interpretator se ne može odreći svog prava na učešće u dobiti.
Član 110.
Interpretator ima pravo na naknadu od proizvođača fonograma za:
1) emitovanje njegove interpretacije sa izdatog snimka na nosaču zvuka;
2) javno saopštavanje njegove interpretacije koja se emituje sa izdatog snimka na nosaču zvuka;
3) javno saopštavanje njegove interpretacije sa izdatog snimka na nosaču zvuka.
1.5. Prenos prava
Član 111.
(1) Interpretator može svoja imovinska prava iz člana 109. ovog zakona ustupiti, odnosno preneti na drugo lice interpretatorskim ugovorom.
(2) Lice kome je ustupljeno pravo iz stava 1. ovog člana ne može to pravo ustupati trećem licu bez saglasnosti interpretatora, ako interpretatorskim ugovorom nije drugačije određeno.
Član 112.
(1) Ako u interpretaciji jednog dela, pored dirigenta i solista učestvuje više od pet interpretatora, smatra se da interpretaciju vrši ansambl (hor, orkestar, dramski ansambl, baletni ansambl, operski ansambl).
(2) U ostvarivanju prava iz ovog zakona ansambl zastupa lice koje ovlasti većina članova ansambla.
(3) Ako u interpretaciji jednog dela pored ansambla učestvuju dirigent, solisti i nosioci glavnih uloga koji nisu članovi ansambla, u ostvarivanju prava iz ovog zakona potrebna je saglasnost i ovih lica ako između njih i ansambla nije drukčije ugovoreno.
Član 113.
(1) Interpretatorski ugovor sadrži: imena ugovornih strana, vrstu i način korišćenja interpretacije, ime autora i naziv autorskog dela koje se interpretira i visinu, način i rokove plaćanja naknade.
(2) Interpretatorski ugovor koji se odnosi na emitovanje interpretacije, osim elemenata iz stava 1. ovog člana, sadrži i broj emitovanja i period u kome se može izvršiti emitovanje, a interpretatorski ugovor koji se odnosi na snimanje i umnožavanje primeraka snimka interpretacije sadrži i broj primeraka koji se mogu umnožiti.
(3) Interpretatorski ugovor se zaključuje u pisanoj formi.
Član 114.
Lice kome je ustupljeno pravo iz člana 109. ovog zakona dužno je da interpretatoru dostavlja potpune podatke o korišćenju interpretacije.
1.6. Prava interpretatora iz radnog odnosa
Član 115.
Prava interpretatora koji su svoju interpretaciju stvorili na osnovu ugovora o radu, uređuju se shodnom primenom odredaba ovog zakona o odnosu autora i poslodavca.
2. Pravo proizvođača fonograma
2.1. Ustanovljenje prava
Član 116.
Za svoj fonogram, proizvođač fonograma ima imovinska prava u skladu sa ovim zakonom.
2.2. Fonogram
Član 117.
(1) Fonogram je zabeleženi zvuk, odnosno određeni niz zvukova na nosaču zvuka.
(2) Proizvođač fonograma ima pravo predviđeno ovim zakonom za prvi snimak.
2.3. Proizvođač fonograma
Član 118.
Proizvođač fonograma je fizičko ili pravno lice u čijoj je organizaciji i čijim je sredstvima fonogram načinjen.
2.4. Sadržina prava
Član 119.
Proizvođač fonograma ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli:
1) umnožavanje svog fonograma i stavljanje u promet tako umnoženih primeraka fonograma;
2) davanje u zakup primeraka fonograma;
3) javno saopštavanje svog fonograma, u smislu člana 27. stav 6. ovog zakona.
Član 120.
(1) Proizvođač izdatog fonograma ima pravo na naknadu za:
1) emitovanje fonograma;
2) javno saopštavanje fonograma;
3) javno saopštavanje fonograma koji se emituje.
(2) Ako ugovorom između proizvođača izdatog fonograma i interpretatora nije drugačije određeno, proizvođač fonograma je obavezan da polovinu naknade iz stava 1. ovog člana preda interpretatorima čije se interpretacije nalaze na njegovom fonogramu.
3. Pravo proizvođača videograma
3.1. Ustanovljenje prava
Član 121.
Za svoj videogram, proizvođač videograma ima imovinska prava u skladu sa ovim zakonom.
3.2. Videogram
Član 122.
(1) Videogram je zabeleženi određeni niz slika sa ili bez pratećeg zvuka na nosaču slike, odnosno nosaču slike i zvuka.
(2) Proizvođač videograma ima prava predviđena ovim zakonom samo za prvi snimak.
3.3. Proizvođač videograma
Član 123.
Proizvođač videograma je fizičko ili pravno lice u čijoj je organizaciji i čijim je sredstvima videogram načinjen.
3.4. Sadržina prava
Član 124.
Proizvođač videograma ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli:
1) umnožavanje svog videograma ili stavljanje u promet tako umnoženih primeraka;
2) javno saopštavanje svog videograma sa nosača slike, odnosno sa nosača slike i zvuka (prikazivanje);
3) davanje primeraka svog videograma u zakup.
Član 125.
Proizvođač videograma ima pravo da se suprotstavi iskorišćavanju svog videograma u izmenjenoj formi, ako se takvim iskorišćavanjem mogu ugroziti njegovi opravdani imovinski interesi.
4. Pravo proizvođača emisije
4.1. Ustanovljenje prava
Član 126.
Proizvođač emisije ima imovinska prava u skladu sa ovim zakonom.
4.2. Emisija
Član 127.
Emisija je u električni, elektromagnetni ili drugi signal pretvoren zvučni, vizuelni, odnosno zvučno-vizuelni sadržaj koji se emituje radi saopštavanja javnosti.
4.3. Proizvođač emisije
Član 128.
(1) Proizvođač emisije je fizičko ili pravno lice u čijoj je organizaciji i čijim je sredstvima emisija proizvedena.
(2) Lice koje samo emituje ili reemituje emisiju nije proizvođač emisije.
4.4. Sadržina prava
Član 129.
Proizvođač emisije ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli:
1) reemitovanje svoje emisije;
2) snimanje svoje emisije na nosač zvuka ili slike, odnosno zvuka i slike;
3) umnožavanje tog snimka i stavljanje u promet tako umnoženih primeraka snimka;
4) davanje primeraka snimka emisije u zakup.
5. Pravo proizvođača baze podataka
5.1. Ustanovljenje prava
Član 130.
Proizvođač baze podataka ima imovinska prava u skladu sa ovim zakonom.
5.2. Baza podataka
Član 131.
(1) Baza podataka je zbirka elektronski uređenih i zabeleženih podataka, dela ili drugih materijala kojima se elektronski pristupa, i materijala neophodnih za njeno funkcionisanje, kao što su rečnik, indeks ili sistem za dobijanje ili prikazivanje informacija.
(2) Bazom podataka ne smatra se računarski program koji se koristi za njeno stvaranje ili rad.
5.3. Proizvođač baze podataka
Član 132.
Proizvođač baze podataka je fizičko ili pravno lice u čijoj je organizaciji i čijim je sredstvima napravljen (projektovan) sadržaj baze podataka.
5.4. Sadržina prava
Član 133.
(1) Proizvođač baze podataka ima isključivo pravo da drugome zabrani ili dozvoli:
1) povremeno ili stalno umnožavanje baze podataka u celini ili u delovima, za bilo koju namenu i u bilo kojoj formi;
2) prevođenje, adaptiranje, uređivanje i bilo kakvo drugo menjanje baze podataka;
3) umnožavanje rezultata dobijenih radnjama iz tačke 2. ovog stava;
4) stavljanje u promet primeraka baze podataka;
5) povezivanje, komunikaciju, prikazivanje ili javno izlaganje baze podataka.
(2) Pravo iz stava 1. tačke 1. ovog člana obuhvata i pravo proizvođača baze podataka da se suprotstavi:
1) neovlašćenom izdvajanju celine ili dela osnovnog sadržaja baze podataka;
2) neovlašćenom korišćenju izdvojene celine ili dela osnovnog sadržaja baze podataka.
6. Zajedničke odredbe o srodnim pravima
6.1. Odnos između autorskog i srodnih prava
Član 134.
Srodna prava ni na koji način ne utiču na prava autora u pogledu njihovih dela.
6.2. Ograničenja srodnih prava, iscrpljenje prava i emitovanje
Član 135.
Na srodna prava shodno se primenjuju odredbe ovog zakona o ograničenjima i iscrpljenju autorskog prava, kao i odredba o pravu emitovanja iz člana 27. ovog zakona.
6.3. Prenos srodnih prava
Član 136.
Srodna prava su prenosiva, osim ličnih prava interpretatora.
6.4. Pravo na posebnu naknadu
Član 137.
Nosioci srodnih prava, osim proizvođača baze podataka, imaju pravo na posebnu naknadu, koja je propisana u članu 35. ovog zakona, i to pod istim uslovima koji važe za autore.
6.5. Trajanje prava
Član 138.
(1) Imovinska prava interpretatora traju 50 godina od dana izdavanja snimka interpretacije, a za neizdate snimke interpretacije, od dana snimanja interpretacije. Moralna prava interpretatora traju i po prestanku trajanja njegovih imovinskih prava.
(2) Pravo proizvođača fonograma, odnosno proizvođača videograma traje 50 godina od dana izdavanja fonograma, odnosno videograma, a ako fonogram, odnosno videogram nije izdat pravo traje 50 godina od dana nastanka fonograma, odnosno videograma.
(3) Pravo proizvođača emisije traje 20 godina od dana prvog emitovanja zaštićene emisije.
(4) Pravo proizvođača baze podataka traje 15 godina od dana nastanka baze podataka.
(5) Ako nastanu bitne promene u selekciji ili uređenju sadržaja baze podataka rok iz stava 4. ovog člana produžava se za još 15 godina. Bitnim promenama u selekciji ili uređenju sadržaja baze podataka smatraju se dodavanje, brisanje ili popravljanje cele ili dela sadržaja baze podataka koji za rezultat imaju novu verziju baze podataka.
(6) Pojam izdavanja iz st. 1. i 2. ovog člana određen je shodnom primenom člana 7. stav 2. ovog zakona.
(7) U pogledu načina računanja rokova iz ovog člana shodno se primenjuje odredba člana 99. ovog zakona.
6.6. Lica na koja se zakon odnosi
Član 139.
(1) Interpretatoru i proizvođaču fonograma koji je strano lice priznaju se prava predviđena ovim zakonom na osnovu međunarodnih ugovora koje je potvrdila Savezna Republika Jugoslavija.
(2) Interpretatoru koji je strano lice priznaju se prava predviđena ovim zakonom ako je ispunjen jedan od sledećih uslova:
1) da interpretator ima prebivalište u Saveznoj Republici Jugoslaviji;
2) da je interpretacija izvedena na teritoriji Savezne Republike Jugoslavije;
3) da je interpretacija zabeležena (snimljena) na fonogramu koji je zaštićen na osnovu ovog zakona;
4) da je nesnimljena interpretacija sadržana u emisiji koja je zaštićena na osnovu ovog zakona.
(3) Proizvođaču fonograma koji je strano lice priznaju se prava predviđena ovim zakonom ako je fonogram prvi put nastao na teritoriji Savezne Republike Jugoslavije.
Član 140.
Interpretatoru koji je strani državljanin priznaju se moralna prava bez obzira na to da li su ispunjeni uslovi iz člana 139. ovog zakona.
Član 141.
(1) Proizvođaču videograma, proizvođaču emisije i prizvođaču baze podataka koji je strano lice priznaju se prava predviđena ovim zakonom na osnovu međunarodnih ugovora koje je potvrdila Savezna Republika Jugoslavija ili na osnovu uzajamnosti.
(2) U slučaju sumnje u postojanje uzajamnosti u pogledu prava zemlje kojoj proizvođač videograma, proizvođač emisije i proizvođač baze podataka pripada objašnjenje daje nadležni savezni organ.
(3) Proizvođaču videograma i proizvođaču baze podataka koji je strano lice priznaju se prava predviđena ovim zakonom ako je videogram, odnosno baza podataka prvi put nastala na teritoriji Savezne Republike Jugoslavije.
(4) Proizvođaču emisije koji je strano lice priznaju se prava predviđena ovim zakonom ako je emisija emitovana, odnosno reemitovana sa teritorije Savezne Republike Jugoslavije.
IV. OSTVARIVANJE AUTORSKOG I SRODNIH PRAVA
Član 142.
Nosilac autorskog ili srodnog prava može svoje pravo ostvarivati individualno ili kolektivno.
1. Individualno ostvarivanje
Član 143.
(1) Individualno ostvarivanje autorskog i srodnih prava može se vršiti neposredno ili preko zastupnika na osnovu odgovarajućeg punomoćja.
(2) Zastupnici u individualnom ostvarivanju autorskog i srodnih prava mogu biti fizička ili pravna lica (autorske agencije).
2. Kolektivno ostvarivanje
2.1. Organizacija za kolektivno ostvarivanje
autorskog i srodnih prava
Član 144.
(1) Autorsko i srodna prava kolektivno se ostvaruju preko organizacije za kolektivno ostvarivanje tih prava (u daljem tekstu: organizacija).
(2) Organizacija se ne osniva radi sticanja dobiti.
(3) Organizacija je specijalizovana za ostvarivanje određenih vrsta prava povodom određenih predmeta zaštite, u skladu sa statutom.
Član 145.
(1) Nosioci autorskog, odnosno srodnih prava preko organizacije kolektivno ostvaruju isključiva imovinska autorska, odnosno srodna prava, kao i pravo na potraživanje naknade.
(2) U slučaju ostvarivanja isključivih imovinskih
